samxreT oseTis respublikis umaRlesi sabWos mimarTva ruseTis federaciis umaRles sabWos, ruseTis federaciis prezidents b. n. elcins

samxreT oseTis respublikis umaRlesi sabWo didad afasebs ruseTis federaciis parlamentis, saxalxo deputatebisa da prezidentis Zalisxmevas samxreT oseTSi saqarTvelos respublikis agresiis Sewyvetisa da mdgomareobis mowesrigebisaTvis. am Zalisxmevis, yazbegis da dagomisis SeTanxmebebis, b. n. elcinis, a. v. ruckois, r. i. xasbulatovis gamosvlebis wyalobiT samxreT oseTSi Seiyvanes mSvidobisyofis Zalebi, SeCerda osi xalxis genocidi da gaCnda meurneobis aRdgenisa da sxva gziT samxreT oseTis statusis politikuri gadawyvetis SesaZlebloba.

amasTan, politikuri situacia saqarTvelos respublikaSi da gangrZobiTi agresia afxazeTSi Zalian aRelvebs samxreT oseTis xalxsa da mTavrobas da aRar tovebs eWvs, rom Rrmavdeba Sovinisturi politika saqarTvelos dRevandeli mTavrobisa, romelsac saTaveSi udgas “mSvidobismyofeli” e. SevardnaZe da ukiduresad xisti pozicia mezobeli afxazeTisa da samxreT oseTis patara xalxebis mimarT.

yvelaferi es gvaiZulebs mivmarToT ruseTis saxalxo deputatTa VII yrilobas, ruseTis samxreT sazRvrebze mdgomareobis mowesrigebis mizniT ganixilos samxreT oseTis respublikis politikuri statusi 1992 wlis 19 ianvris referendumis Sedegebis mixedviT, rac iZleva saSualebas mTlianad da saerTaSoriso normebis Sesabamisad gadawydes es problema.

saWiroa aRiniSnos, rom samxreT oseTi 1917 wlamde warmoadgenda erTiani oseTis nawils da 1774 wlidan ruseTis saxelmwifos qveSevrdomi iyo. ar arsebobs aranairi saxelmwifoebriv-samarTlebrivi safuZvlebi, romlebic ewinaaRmdegeba oseTis erTianobis aRdgenas, maT Soris, 1920 wlis 7 maisis SeTanxmeba.

cdebi, warmoaCinon kavkasiis mTavari qedi, rogorc osi xalxis gamyofi “bunebrivi sazRvari”, usafuZvloa. ssrk konstituciis, ufro adre ki saqarTvelos konstituciis moqmedebis Sewyvetis Semdeg ar arsebobs iuridiuli safuZvlebi, rac daamtkicebda aseTi gayofis kanonzomierebas.

samxreT oseTis statusis amaRleba ssrk daSlis pirobebSi logikuri da politikuri nabiji, TviTSegnebis zrdisa da qveynis suverenizaciis procesis kanonzomieri mimdinareobis maCvenebeli iyo.

amas garda, es iyo 1985 wlidan saqarTvelos mxridan erovnul-Sovinistur gamovlenebaTa safrTxis winaSe iZulebiTi RonisZieba, ganpirobebuli samarTlebrivi Tavdacvisa da erisa da misi enis SenarCunebis aucileblobiT.

dRes, roca samxreT oseTSi SeCerebulia genocidi, mdgomareobis Semdgomi mowesrigeba ganisazRvreba poziciiT, romelsac daikaveben damoukidebeli saxelmwifoebi, saerTaSoriso organizaciebi da, upirveles yovlisa, ruseTis federacia.

amJamad, miuxedavad samxreT oseTis, ruseTis federaciisa da dsT-s qveynebis ukiduresad frTxili poziciisa, mosaxleobas safrTxe kvlav emuqreba da gamwvavebis tendencia aqvs. amas xels uwyobs SevardnaZis gancxadebebi, rom saqarTvelo darCeba unitarul saxelmwifod, saqarTvelos politikur liderTa gamosvlebi da masobrivi informaciis saSualebebis mier situaciis gaSuqeba antiosuri ganwyobilebis gaRvivebis mimarTulebiT.

mosaxleobas isev emuqreba safrTxe. ar aris aranairi imedi, rom moxerxdeba konstruqciuli dialogi saqarTvelos xelisuflebasTan. yovelive es qmnis aucileblobas, miRebul iqnes konkretuli zomebi. am pirobebSi samxreT oseTis respublikis umaRlesi sabWo mimarTavs yrilobas TxovniT ganixilos Semdegi sakiTxebi:

1. samxreT oseTis damoukideblobis aRiareba 1992 wlis 17 noembris mimarTvis Sesabamisad.

2. oseTis gaerTianeba 1992 wlis 19 ianvris referendumis Sesabamisad.

3. ruseTTan xelSekrulebis dadeba usafrTxoebis zomebisa da ekonomikuri urTierTdaxmarebis Sesaxeb.

samxreT oseTis respublikis umaRlesi sabWo imeds amyarebs problemis gagebis simwvaveze da imaze, rom ar iqneba daSvebuli ormagi standarti iugoslaviis, dnestrispireTis, mTiani yarabaRis, afxazeTisa da samxreT oseTis problemebis gadawyvetisas, daculi da mxardaWerili iqneba xalxis WeSmariti demokratiuli tradiciebi.

(11-12 marti 1993 weli)

(Конфликты в Абхазии и Южной Осетии. Документы 1989-2006 гг. (Приложение к "Кавказскому Сборнику." Выпуск № 1). Составление и комментарии М. А. Волхонский, В. А. Захаров, Н. Ю. Силаев. М., 2008, gv. 220-221/sakuTari Targmani)