samxreT oseTis respublikis konstitucia (ZiriTadi kanoni)

samxreT oseTis xalxi gamoxatavs ra Tavisuflebisa da demokratiisadmi swrafvas, samarTlebrivi saxelmwifos Seqmnis, samoqalaqo mSvidobisa da Tanxmobis ganmtkicebisa da sazogadoebis keTildReobis uzrunvelyofis uryev nebas, grZnobs ra dRevandeli da momavali Taobebis winaSe maRal pasuxismgeblobas, acxadebs ra samxreT oseTis respublikas suverenul saxelmwifod da erTa msoflio Tanamegobrobis Tanasworuflebian subieqtad, iRebs am konstitucias, Cveni xalxisa da saxelmwifos ZiriTad kanons.

muxli 1. samxreT oseTis respublika suverenuli demokratiuli saxelmwifoa, romelic Seiqmna samxreT oseTis xalxis TviTgamorkvevis safuZvelze. igi flobs umaRles Zalauflebas Ta­vis teritoriaze, gansazRvravs da warmarTavs saSinao da sagareo politikas, iRebs samxreT oseTis respublikis konstitucias, xolo mis safuZvelze _ kanonebs, romlebsac aqvT upira­te­si uzenaesi Zala samxreT oseTis respublikis mTel teritoriaze.

samxreT oseTis respublikaSi saxelmwifo ena aris osuri.

muxli 7. saxelmwifo cxovrebis umniSvnelovanesi sakiTxebi wydeba saerTo saxalxo gan­xil­visa da saerTo saxalxo kenWisyris (referendumis) wesiT.

muxli 9. miwa, misi wiaRi, wyali, mcenareuli da cxovelTa samyaro, kulturuli faseulo­be­bi da sakulto Zeglebi samxreT oseTis xalxis monapovaria.

   (. . .)

muxli 21. samxreT oseTis respublikis sagareo politika emyareba:

_ sayovelTao da samarTliani mSvidobis, urTierTxelsayreli da Tanasworuflebiani TanamSromlobisadmi  miswrafebas;

_ saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli principebisa da normebis dacvas;

_ saerTaSoriso organizaciebisa Tu sxva gaerTianebebis wevrobasa da maT muSaobaSi mo­na­wileobas;

_ koleqtiuri usafrTxoebis sistemebSi gaerTianebas.

muxli 22. samxreT oseTis respublikas aqvs ufleba Sevides sxva saxelmwifoebTan kavSirSi da gadasces kavSiris organoebs Tavisi uflebamosilebis nawilis ganxorcieleba.

muxli 23. samxreT oseTis respublikas gansakuTrebuli urTierTobebi aqvs CrdiloeT ose­Tis respublikasTan.

CrdiloeT oseTsa da samxreT oseTs Soris sazRvari administraciuli xasiaTisaa da xels ar unda uSlides osi xalxis eTnikur, socialur-ekonomikur da kulturul erTianobas.

muxli 24. samxreT oseTis respublikis suverenitetisa da teritoriuli mTlianobis dacva saxelmwifos mniSvnelovani funqcia da yoveli moqalaqis wminda valia.

muxli 25. samxreT oseTis respublikas aqvs Tavisi moqalaqeoba.

(. . .)

samxeT oseTis respublikis moqalaqe ar SeiZleba gadaeces sxva saxelmwifos, garda im SemTxvevebisa, rodesac es gaTvaliswinebulia samxreT oseTis respublikis kanoniT an saerTaSoriso SeTanxmebiT.

samxeT oseTis respublikis moqalaqes respublikis sazRvrebs gareT icavs da mfarvelobs samxreT oseTis respublika.

muxli 56. samxreT oseTis respublika xelSeuxebelia. samxreT oseTis respublikasa da sxva saxelmwifoebs Soris sazRvrebi dgindeba da icvleba SeTanxmebis safuZvelze.

muxli 57. samxreT oseTis respublika Sedgeba cxinvalis, znauris, javis, leningoris raionebisa da respublikuri daqvemdebarebis qalaqis _ cxinvalisagan.

muxli 59. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasi, adgilobrivi nixasebi _ qalaqis, raionis, dabisa da soflis _ Seadgenen samxreT oseTis respublikis saxelmwifo xelisuflebis warmomadgenlobiT organoTa erTian sistemas.

muxli 60. nixasebis uflebamosilebis vada xuTi welia.

muxli 76. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoa samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasi.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasi respublikis saxelmwifo xelisuflebis sa­kanonmdeblo da makontrolebeli organoa.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis gansakuTrebul kompetencias ganekuT­vne­ba:

1) samxreT oseTis respublikis konstituciis miReba, masSi cvlilebebisa da damatebebis Setana;

2) samxreT oseTis respublikis saSinao da sagareo politikis gansazRvra;

3) erovnul-saxelmwifoebrivi mowyobis sakiTxebTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis miReba, . . . ;

5) samxreT oseTis respublikis perspeqtiuli saxelmwifo gegmebisa da misi ekonomikuri  da socialuri ganviTarebis umniSvnelovanesi respublikuri programebis damtkiceba; res­pub­likis ekonomikuri  da socialuri ganviTarebis saxelmwifo gegmebis, respublikis saxel­mwi­fo biujetis damtkiceba, gegmisa da biujetis Sesrulebaze kontroli; maTi Sesrulebis Se­saxeb angariSebis damtkiceba; aucileblobis SemTxvevaSi gegmasa da biujetSi cvlilebebis Se­tana;

7) saxelmwifo biujetis Sesaqmnelad Semosuli Semosavlebis dadgena;

8) samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomaris arCeva;

9) samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomaris pirveli moadgilisa da moadgileebis arCeva;

11) samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos Tavmjdomaris daniSvna, misi wardgine­biT samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos Semadgenlobis damtkiceba, masSi cvlile­be­bis Setana samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos winadadebis safuZvelze, samxreT oseTis respublikis saministroebisa da saxelmwifo komitetebis Seqmna da gauqmeba;

12) respublikis mTavrobisa da mTavrobis wevrebis ndobis sakiTxebis gadawyveta;

13) samxreT oseTis respublikis sakonstitucio sasamarTlos arCeva;

14) samxreT oseTis respublikis uzenaesi sasamarTlos, raionis (qalaqis) saxalxo sasa­mar­TloTa wevrebis arCeva;

15) respublikis prokurorisa da misi moadgilis daniSvna, samxreT oseTis respublikis sa­arbitraJo sasamarTlos Tavmjdomareebisa da mosamarTleTa arCeva;

17) respublikuri saerTo-saxalxo kenWisyris (referendumis) Catarebis Taobaze ga­da­wyve­tilebis miReba;

18) samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis deputatTa arCevnebis daniSvna; sam­xreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis deputatebis arCevnebis centraluri saarCevno ko­misiis Semadgenlobis damtkiceba;

20) respublikis moqalaqeTa konstituciuri uflebebis, Tavisuflebebisa da movale­o­be­bis da samxreT oseTis respublikis teritoriaze mcxovrebi yvela erovnebis moqalaqeTa Ta­nasworuflebianobis uzrunvelyofasTan  dakavSirebuli sakiTxebis ganxilva;

21) erovnuli kulturisa da enis ganviTarebasTan, istoriuli Zeglebi dacvasTan dakav­Si­rebuli sakiTxebis gadawyveta;

23) samxreT oseTis respublikis saxelmwifo jildoebis damtkiceba da sapatio wodebebis daweseba;

24) arsebuli problemebis gadawyvetisaTvis aucilebeli saxelmwifo organoebis Seqmna.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasi:

(…)

_ iRebs samxreT oseTis respublikis kanonebsa da dadgenilebebs.

muxli 77. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasi Sedgeba 41 deputatisagan.

muxli 82. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiumi aris samxreT ose­Tis respublikis saxelmwifo nixasis winaSe angariSvaldebuli organo, romelic uzrunvel­yofs respublikis saxelmwifo nixasis muSaobis organizebas da axorcielebs samxreT oseTis res­publikis konstituciiTa da kanonebiT gaTvaliswinebul sxva uflebamosilebebs.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiumis SemadgenlobaSi Tanamde­bob­rivad Sedian: samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomare, samxreT ose­Tis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomaris pirveli moadgile, samxreT oseTis respub­li­kis saxelmwifo nixasis Tavmjdomaris moadgile, samxreT oseTis respublikis saxelmwifo ni­xa­sis mudmivi komitetebisa da komisiebis Tavmjdomareebi.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiums meTaurobs samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomare.

muxli 83.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiumi:

1) niSnavs samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis arCevnebs;

2) iwvevs samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis sesiebs;

9) auqmebs samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos dadgenilebebsa da gankargu­le­bebs maTi kanonTan Seusabamobis SemTxvevaSi;

10) awesebs samxedro wodebebs, diplomatiur rangebsa da sxva specialur wodebebs, aniWebs umaR­les samxedro wodebebs, diplomatiur rangebsa da sxva specialur wodebebs;

11) awesebs samxreT oseTis respublikis ordenebsa da medlebs; ajildovebs samxreT oseTis ordenebiTa da medlebiT, aniWebs samxreT oseTis respublikis sapatio wodebebs;

13)  wyvets samxreT oseTis respublikis moqalaqeobis sakiTxebs _ iRebs gadawyvetilebebs sam­xreT oseTis respublikis moqalaqeobidan gasvlis, moqalaqeobis CamorTmevis da TavSesaf­ris micemis Taobaze;

14) gamoscems amnistiis Sesaxeb saerTorespublikur aqtebs da ganaxorcielebs Sewya­lebas;

15) ayalibebs samxreT oseTis respublikis Tavdacvis sabWos da amtkicebs mis Se­mad­gen­lo­bas, niSnavs da cvlis samxreT oseTis respublikis SeiaraRebuli Zalebis umaRles sard­lo­bas;

16) samxreT oseTis respublikis dacvis mizniT acxadebs saomar mdgomareobas calkeul adgilebSi Tu mTels respublikaSi;

17) acxadebs sayovelTao Tu nawilobriv mobilizacias;

18) samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis sesiebs Soris periodSi acxadebs sa­o­mar mdgomareobas samxreT oseTis respublikaze Tavdasxmisas an agresiisagan erToblivi Tav­dac­vis Sesaxeb saerTaSoriso SeTanxmebebiT nakisri valdebulebis Sesrulebis saWiroebis Sem­Txve­vaSi;

muxli 84. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiumi saxelmwifo nixasis sesiebs Soris periodSi, SemdgomSi nixasisaTvis morig sesiaze dasamtkiceblad wardgeniT:

1) aucileblobis SemTxvevaSi axorcielebs  cvlilebebs samxreT oseTis respublikis moq­med sakanonmdeblo aqtebSi;

2) samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos winadadebiT qmnis da auqmebs samxreT ose­Tis respublikis saministroebsa da saxelmwifo komitetebs;

3) samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos Tavmjdomaris wardginebiT Tanamde­bo­baze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs samxreT oseTis respublikis ministrTa sabWos cal­keul wevrebs.

muxli 85. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomare aris samxreT ose­Tis respublikis umaRlesi Tanamdebobis piri da warmoadgens mas rogorc saxelmwifoSi, ise saerTaSoriso urTierTobebSi.

samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis Tavmjdomare airCeva samxreT oseTis res­publikis saxelmwifo nixasis mier samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis deputa­te­bis Semadgenlobidan, faruli kenWisyriT, xuTi wlis vadiT da ara umetes ori vadisa ze­di­zed.

muxli 124. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo gerbi warmoadgens wres, romlis zeda nawilSi cisfer fonze gamosaxulia Tasi, Tasidan amomavali mzis disko da mzis sxivebi osuri ornamentis saxiT, disko warmodgenilia TeTr- wiTel-yviTeli erovnuli droSis saxiT, wris centrSi gamosaxulia puris TavTavebisa da svia totebis CarCoSi moqceuli arwivi zeaweuli frTebiT, wris SigniTa mxares moTavsebulia warwera osur da rusul enebze: ~samxreT oseTis respublika~.

muxli 125. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo droSa warmoadgens sami Tanabari zomis feradi zolisagan Semdgar marTkuTxed tilos. zeda zoli TeTri ferisaa, Sua - wiTeli, qveda ki _ mooqrosfro yviTeli.

droSis siganis proporciaa sigrZis mimarT aris 1: 2.

muxli 126. samxreT oseTis respublikis saxelmwifo himns amtkicebs samxreT oseTis respublikis saxelmwifo nixasis prezidiumi.

muxli 127. samxreT oseTis respublikis dedaqalaqia cxinvali.

1993 wlis 2 noemberi

(ga­ze­Ti «Южная Осетия», № 132-133, 8 dekemberi 1993 w. sakuTari Targmani)