mimarTva afxazi
xalxisadmi
Zvirfaso Tanamemamuleno!
afxazTa da qarTvelTa Zmoba uxsovari droidan iwyeba. Cveni saerTo kolxuri warmoSoba, genetikuri naTesaoba Cvens xalxebsa da enebs Soris, saerTo istoria, saerTo kultura gvavalebs dRes did dafiqrebas Cveni xalxebis momaval bed-iRbalze. Cven erT miwa-wyalze vcxovrobdiT mudam da urTierTobis Wirvarams viziarebdiT. Cven saerTo samefo gvqonda saukuneTa ganmavlobaSi, erT taZarSi vloculobdiT da erT brZolis velze vibrZodiT saerTo mtrebis winaaRmdeg.
uZvelesi afxazuri gvarebis warmomadgenlebi dResac ar asxvaveben urTierTisagan afxazsa da qarTvels. afxazTa mTavrebi ServaSiZeebi, sakuTar Tavs ara mxolod afxazs, aramed qarTvel Tavadebsac uwodebdnen, qarTuli ena afxazurTan erTad maTTvis deda ena iyo, iseve rogorc imJamindeli afxazi mwerlebisTvis. „vefxistyaosnis“ kultura gvakavSirebda Cven da uZvelesi qarTuli taZrebi, Zveli qarTuli warwerebiT damSvenebulni, dResac rom dganan afxazeTSi da xiblaven mnaxvels. Cvens Soris iyo gadebuli Tamaris xidi mdinare besleTze, soxumis maxloblad, dResac rom amSvenebs uZvelesi qarTuli warwera. bedia da moqvi, biWvinTa da mravali sxvani mowmeni arian am Zmobisa, am erTobisa.
afxazi mudam amaRlebuli, rainduli keTilSobilebis simbolo iyo qarTvelis cnobierebaSi. amas mowmobs akakis „gamzrdeli“ da sxva mravali Sedevri qarTuli mwerlobisa. Cven vamayobT imiT, rom swored qarTvelma mweralma konstantine gamsaxurdiam kidev metad gauTqva saxeli mTels qveyanaze afxazur kulturas da yofas, afxazi xalxis gmirobas da keTilSobilobas Tavisi „mTvaris motacebiT“. qarTvelma mecnierebma - niko marma, arnold Ciqobavam, qeTevan lomTaTiZem gadamwyveti roli Seasrules afxazologiis dafuZnebaSi, afxazuri enis gramatikis sistematizaciis saqmeSi, qarTvelma istorikosebma ivane javaxiSvilma, simon janaSiam, niko berZeniSvilma da sxvebma ki - afxazeTis istoriis sakvanZo sakiTxebis kvlevaSi, xolo afxazebi yovelTvis did rols asrulebdnen Cveni saerTo samefos ganmtkicebasa da kulturul aRmSeneblobaSi.
Cven mravali imperiis Semotevas gavuZeliT, Cveni Zmoba da megobroba ver daarRvies verc romaelebma, verc bizantielebma, verc arabebma, verc Turqebma, magram ai mecxramete-meoce saukuneSi Cven dagvipirispirda imperiaTa Soris uveragesi da uborotesi - ruseTis imperia, romelmac arnaxuli ubedureba moutana Cvens xalxebs. ruseTis imperiam TurqeTSi gadaasaxla afxazi xalxis didi nawili, manve gauSva afxazeTis samTavro, gaauqma saqarTvelos samefo da miznad daisaxa Cveni xalxebis sruli asilimacia da mospoba. man dainaxa, rom amas ver ganaxorcielebda mxolod sisxliani represiebiT da genocidiT, amitom gamoiyena yvela imperiis nacadi xerxi „divide et impera“ - gaTiSe da ibatone da yovelgvar Rones xmarobda afxazi da qarTveli xalxebis urTierTdasapirispireblad. Tumca, miuxedavad amisa, rogorc amas aRniSnavda TviT nestor lakoba, carizmmac ki ver SeZlo afxazebsa da qarTvelebs Soris SuRlis Camogdeba. magram dRevandelma modernizebulma komunisturma imperiam, saubedurod, miaRwia amas Tavisi agenturis meSveobiT, rac misi gegmiT dasawyisi unda gaxdes kavkasiis balkanizaciisa da libanizaciisa, raTa centrma SeinarCunos Tavisi poziciebi da hegemonia amierkavkasiaSi.
Cven pativs vcemT afxazi xalxis erovnul da kulturul uflebebs: Tqvens saxelmwifoebriobas, Tqvens enas, kulturas, afxazur skolas, Teatrs, yovelnairad vcdilobT sadavo sakiTxebis molaparakebebis gziT gadaWras, magram samwuxarod, afxazeTis avtonomiuri respublikis oficialuri xelmZRvaneloba ar amJRavnebs saTanado mzadyofnas molaparakebisaTvis, adgas Cvens mimarT konfrotaciis gzas, amJRavnebs separatistul tendenciebs, safrTxeSi agdebs mSvidobas afxazeTis teritoriaze.
dRes didi xmauria atexili galSi Cvens mier prefeqtad daniSvnasTan dakavSirebiT. rogorc iciT, Cveni kanonis Tanaxmad, avtonomiuri respublikis xelmZRvanelobam unda warmoadginos prefeqtebis kandidaturebi, romelnic Cven unda davamtkicoT. amave kanonis ganmartebis mixedviT, Tu avtonomiuri respublikis xelmZRvaneloba ar warmoadgens aseT kandidaturebs, saqarTvelos uzenaesi sabWos prezidiums ufleba aqvs Tavad daniSnos prefeqti. miuxedavad Cveni araerTgzis Txovnisa,
batoni
arZinba
ar
Camovida
TbilisSi,
ar
daeswro prezidiumis sxdomebs, romlis wevradac igi iTvleba, ar warmoadgina prefeqtis kandidatura, amitomac dainiSna
galSi
prefeqti.
amJamad mas Cven miveciT
vada sxva kandidaturebis
warmodgenisa,
rasac
igi
kvlav
aWianurebs.
amis mizezi ki is gaxlavT, rom igi boikots ucxadebs Cvens parlaments, Cvens politikas prefeqturebTan dakavSirebiT da surs afxazeTSi
SenarCuneba
komunistruri
wyobilebisa,
mmarTvelobis
komunisturi
sistemisa.
magram
Cven
unda
SevaxsenoT
mas, rom komunisturi sistema
da sabWoTa imperia
dRes
ganwirulia
da
amaod
cdiloben
mavanni
da
mavanni
istoriis
Carxis
ukuRma
datrialebas.
adre
Tu
gvian
sabWoTa
kavSiris
damonebuli
xalxebi
gadaigdeben
komunisturi
diqtaturis
uRels
da
maSin
arZinbas
msgavsi moRvaweebi Sefasdebian, rogorc sakuTari xalxebis moRalateni.
dRes mTeli
msoflio
gmobs
gorbaCovis represiul politikas dapyrobili erebis mimarT, litvaSi da latviaSi Cadenil barbarosobas. ase, rom sabWoTa tankebis imedi nuRaravis eqneba. msoflio gmobs agreTve centris mier interfrontebis
da
„xsnis komitetebis“ Seqmnis mcdelobas xalxis
mier arCeuli mTavrobebis damxobis
mizniT.
da
ai, aseT dros afxazeTSi
Seiqmna
interfronti,
romelsac
surs
gaimeoros baltiispireTis modeli, xolo arZinba gamudmebiT
iwvevs
imperiis
jars,
raTa sisxlisRvra gamoiwvios afxazeTSi. man ukve miaRwia Sinagani
jaris
Semoyvanas
babuSeraSi,
magram
mas
unda
axsovdes,
rom
msoflio
iseve
dagmobs
mis
saqciels,
rogorc
dagmo baltiispireTis „xsnis komitetebi“. amiT arZinbas surs afxazi xalxi CaiTrios saxifaTo avantiuraSi, romelic mas mxolod sircxvilsa
da ubedurebas moutans.
aseve
saxifaTo
iqneba
afxazeTis
mosaxleobisaTvis monawileoba 17 martis sakavSiro referendumSi, rac miznad isaxavs erovnebaTaSorisi SuRlis gaRvivebas afxazeTSi,
qarTvelebis,
afxazebis,
somxebis,
rusebis
da
sxva
erovnebebis urTierTdapirispirebas, xalxTa Soris sisxlisRvris provocirebas. amitom mogiwodebT:
nu
ayvebiT
prokomunistebs,
Cveni
istoriuli
mtrebis
agentebs da provokatorebs, boikoti gamoucxadeT sabWoTa referendums da monawileoba miiReT saqarTvelos respublikis 31 martis referendumSi,
romelic
dakavSirebuli
iqneba
saqarTvelos
damoukideblobis
aRdgenasTan. damoukidebeli saqarTvelo Tqven gacilebiT
mets
mogcemT,
vidre
modernizebuli
sabWoTa imperia, romlis mizanic aris yvela patara xalxis asimilacia
da
rusifikacia. TviTmyofad saqarTveloSi
iarsebebs WeSmaritad TviTmyofadi afxazeTi, WeSmariti TviTmmarTvelobiT, rogoric mas hqonda afxazTa da qarTvelTa erTiani samefos arsebobis dros saukuneTa ganmavlobaSi.
gaumarjos
Cven
istoriul
Zmobas,
erTobas
da
damoukideblobas!
gfaravdeT
RmerTi
siyvarulisa
da
WeSmaritebisa!
siyvaruliTa
da
pativiscemiT
z. gamsaxurdia
(gazeTi ~afxazeTis xma~, # 42, 1991, 1991 wlis 12 marti)