afxazeTis respublikis saxalxo krebis mimarTva ruseTis federaciiis federaciis sabWos da federaluri krebis saxelmwifo saTaTbiros

pativcemulo batonebo, federaciis sabWos senatorebo da saxelmwifo saTaTbiros deputatebo!

afxazeTis respublikis xalxma da xelmZRvanelobam araerTxel ganacxada, rom iswrafvis afxazeTis respublikis ruseTis federaciasTan asocirebuli urTierTobebis damyarebisken. afxazeTis respublikis saxalxo kreba srulad uWers mxars am iniciativas.

afxazeTi amJamad aris damoukidebeli saxelmwifo ara mxolod de-faqto, aramed de-iurec. saqarTvelosa da afxazeTs Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi kavSiri gawyda jer kidev ssrk arsebobis periodSi. 1990 wlis bolos xelisuflebaSi z. gamsaxurdias mosvlis Semdeg saqarTvelos respublikis uzenaesma sabWom gamoacxada saqarTvelos saxelmwifoebriobis aRdgenis gardamavali periodi, 1991 wlis 28 Tebervals ki daniSna referendumi 1918 wlis 26 maisis damoukideblobis aqtis safuZvelze saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis sakiTxze, rac faqtobrivad ssrk Semadgenlobidan gasvlis gadawyvetileba iyo.

“ssr kavSiridan mokavSire respublikis gasvlasTan dakavSirebul sakiTxTa gadawyvetis wesis Sesaxeb” ssr kavSiris 1990 wlis 3 aprilis kanonis Sesabamisad, mokavSire respublikis ssrk-dan gasvlis Semdeg avtonomiur respublikas hqonda ufleba, damoukideblad gadaewyvita ssr kavSirSi yofnisa da Tavisi saxelmwifoebriv-samarTlebrivi statusis sakiTxi. amasTan dakavSirebiT afxazeTma monawileoba miiRo 1991 wlis 17 martis referendumSi, romelSic respublikis mosaxleobis umravlesobam ssrk SenarCunebas dauWira mxari. afxazeTis assr referendumis Sedegebi oficialurad daamtkica ssrk referendumis centralurma komisiam. im dros saqarTvelos, romelic acxadebda swrafvas damoukidebeli saxelmwifos mSeneblobisaken, am referendumSi monawileoba ar miuRia. 1991 wlis 31 marts saqarTvelos teritoriaze Catarda referendumi saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis Sesaxeb, romelSic afxazeTi ar monawileobda.

am referendumis Sedegebis safuZvelze 1991 wlis 9 aprils saqarTvelos uzenaesma sabWom miiRo saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis aqti, romliTac saqarTvelo gamocxadda 1918-1921 wlebis saqarTvelos demokratiuli respublikis samarTalmemkvidred. am momentidan arseboba Sewyvita saqarTvelos sabWoTa socialisturma respublikam. amgvarad, yofili saqarTvelos ssr teritoriaze warmoiSva ori, erTmaneTTan kavSiris armqone, saxelmwifo _ saqarTvelo, romelic acxadebda Tavisi damoukideblobis da ssrk-dan gasvlis Sesaxeb da afxazeTi, romelic rCeboda ssrk subieqtad. maSasadame, saxelmwifoebriv-samarTlebrivi urTierToba afxazeTsa da saqarTvelos Soris, romelic Seiqmna da regulirdeboda sabWoTa kanonmdeblobiT, Sewyda imave sabWoTa kanonmdeblobis safuZvelze.

amgvarad, sabWoTa kavSiris daSlis momentisaTvis afxazeTi misi subieqti iyo da saqarTvelos mTlianobis cnobas yofili saqarTvelos ssr farglebSi samarTlebrivi safuZveli ar gaaCnia. gaerTianebuli erebis organizaciis mdivnisadmi Tavis werilSi v. arZinbam acnoba mas, rom afxazeTsa da saqarTvelos Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi kavSiri ar arsebobs da aramarTlzomieria gaeroSi saqarTvelos miReba yofili saqarTvelos ssr sazRvrebSi, magram es mimarTva ugulvebelyofil iqna, ramac, faqtobrivad, SesaZlebloba misca saqarTvelos, daewyo SeiaraRebuli agresia afxazeTis winaaRmdeg.

omis damTavrebis Semdeg, ruseTisa da gaeros SuamavlobiT, euTos monawileobiT, afxazurma da qarTulma mxareebma 1994 wlis 4 aprils xeli moaweres gancxadebas “qarTvel-afxazTa konfliqtis politikuri mowesrigebis RonisZiebaTa Sesaxeb”, romliTac dafiqsirda afxazeTsa da saqarTvelos Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi kavSiris ararseboba.

amrigad, afxazeTis respublikas, rogorc damoukidebel saxelmwifos, aqvs ufleba, Sevides xelSekrulebiT urTierTobebSi sxva saxelmwifosTan.

afxazeTis usafrTxoebisa da ekonomikuri ayvavebis erTaderT garantad Cven ruseTi migvaCnia. swored amitom 2002 wlis 1 marts afxazeTis respublikis prezidentma ruseTis federaciiis prezidents, agreTve ruseTis federaluri krebis orive palatis xelmZRvanelobas mimarTa TxovniT, ganexilaT sakiTxi afxazeTis respublikis ruseTTan asocirebuli kavSiris damyarebis Sesaxeb, rac, arsebiTad, ruseTis mfarvelobis qveS afxazeTis yofnis samarTlebrivi gaformeba iqneboda.

urTierTobis aseTi modeli ar saWiroebs cvlilebebs ruseTis federaciiisa da afxazeTis respublikis konstituciebSi da xelSekrulebiTi safuZveli SeiZleba hqondes. Cveni SexedulebiT, msgavsi xelSekruleba SeiZleba eyrdnobodes Semdeg parametrebs:

1. afxazeTis respublika eweva sagareo politikas, romelic koordinirebulia ruseTis federaciasTan da ar ewinaaRmdegeba mis interesebs. ruseTis federacia urTierTSeTanxmebis mixedviT axorcielebs afxazeTis respublikis sagareopolitikur warmomadgenlobas da sakonsulo daxmarebas uwevs mis moqalaqeebs. ruseTis federacia exmareba afxazeTis respublikas saerTaSoriso organizaciebSi gawevrianebis sakiTxSic.

2. afxazeTis respublika ruseTs aZlevs Tavis teritoriaze samxedro bazebis ganlagebis uflebas. amasTan, afxazeTis respublika kisrulobs valdebulebas, ar dados aranairi samxedro da samxedro-teqnikuri TanamSromlobis SeTanxmeba mesame qveynebTan. Tavis mxriv, ruseTi uzrunvelyofs afxazeTis teritoriis dacvas, iseve, rogorc sakuTari teritoriisa.

3. Tavis sagareo sazRvrebs afxazeTis respublika icavs ruseTis federaciasTan erTad.

4. afxazeTis respublika imyofeba savaluto da sabaJo kavSirSi ruseTis federaciasTan.

5. xorcieldeba afxazeTis respublikis samarTlebrivi sistemis sinqronizacia ruseTis federaciiis samarTlebriv sistemasTan.

afxazeTis respublikis saxalxo kreba mimarTavs ruseTis federaciiis federaciis sabWosa da federaluri krebis saxelmwifo saTaTbiros TxovniT, mxari dauWiroT ruseTis federaciasTan afxazeTis respublikis asocirebuli urTierTobis damyarebis ideas. Tavis mxriv, afxazeTis xelmZRvaneloba mzadaa, dauyovnebliv daiwyos muSaoba Sesabamis xelSekrulebaze.

afxazeTis respublikis saxalso kreba

q. soxumi, 2003 wlis 18 marti.

(gazeTi “Республика Абхазия” № 28, 2003 wlis 20-21 marti)