saqarTvelos soc. sabW. respublikis konstitucia

(damtkicebulia sruliad saqarTvelos muSaTa, glexTa da wiTelarmielTa deputatebis sabWoebis I V yrilobis mier 1927 wlis 3 aprils)

Tavi pirveli

zogadi debulebebi

2. saqarTvelos respublika aris muSebisa da mSromeli glexobis socialisturi saxelmwifo, romelic Sendeba erovnul sabWoTa respublikebis federaciis safuZvelze...

3. saqarTvelos soc sabW. respublikaSi uzenaesi xelisuflebis matarebeli sruliad saqarTvelos muSaTa, glexTa da wiTelarmielTa deputatebis yrilobaa, xolo yrilobidan yrilobamde _ sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti.

4. ... saqarTvelos soc, sabW. respublika, Tanaxmad sruliad saqarTvelos sabWoTa me-2 yrilobis dadgenilebisa, nebayofilebiT gaerTianebulia a/k soc. fed. sabW. respublikis konstituciis safuZvelze azerbaijanisa da somxeTis soc. sabW. respublikebTan; igi maTTan hqmnis a/k soc. fed. sabW. respublikas, romlis meSveobiTac Sedis sabWoTa socialistur respublikebis kavSirSi.

5. saqarTvelos soc. sabW. respublikis suvereniteti SezRudulia mxolod xelSekrulebebis ZaliT im farglebSi, rac aRniSnulia sabW. soc. respublikebis kavSiris ZiriTad kanonsa da amierkavkasiis soc. fed. sabW. respublikis konstituciaSi, da martooden im sakiTxebSi, rac Seadgens kompetencias am saxelmwifoebriv ganaerTTa, romelnic, Tavis mxriv, valdebulni arian daicvan saqarTvelos suverenuli uflebani.

6. saqarTvelos soc. sabW. respublika itovebs uflebas gamovides amier-kavkasiis soc.-fed. sabW. respublikidan da sabW. soc. respublikebis kavSiridan im wesiT, rac gaTvaliswinebulia a/k soc. fed. sabW. respublikis konstituciaSi.

7. saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoria ar SeiZleba Secvlil iqnes gareSe misi Tanxmobisa.

8. saqarTvelos soc, sabW. respublikis moqalaqe erTsa da imave dros aris a/k soc. fed. sabW. respublikisa da sabW. soc. respublikebis kavSiris moqalaqec.

(...)

9. saqarTvelos soc, sabW. respublika aRiarebs moqalaqeTa Tanasworobis uflebas, maTi rasisa da erovnebis damoukideblad, da amitom mas respublikis ZiriTadi kanonebis sruliad Seufereblad miaCnia raime (pirdapiri anu arapirdapiri) upiratesobis daweseba da, miT umetes, erovnul umciresobaTa raime Cagvra an maTi Tanasworobis SezRudva.

saqarTvelos soc. sabW. respublika aRiarebs agreTve mis teritoriaze mosaxle sxvadasxva xalxis uflebas, saqarTvelos soc. sabW. respublikis xelisuflebis uzenaesi organos nebarTviT, gamoiyos avtonomiur soc. sabW. respublikad an avtonomiur olqad.

saqarTvelos soc. sabW. respublikaSi zemoaRniSnul safuZvelze Sedian: aWaristanis avtonomiuri soc. sabW. respublika da samxreT-oseTis avtonomiuri olqi, afxazeTis soc. sabW. respublika Sedis saqarTvelos soc. sabW. respublikaSi maT Soris dadebuli gansakuTrebuli xelSekrulebis ZaliT.

10. saqarTvelos soc. sabW. respublikis saxelmwifo ena aris qarTuli ena.

17. saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriaze mosaxle erovnul umciresobaT miniWebuli aqvT Tavisufali ganviTarebisa da mSobliuri enis xmarebis ufleba rogorc sakuTar erovnul-kulturulsa, agreTve saxelmwifo dawesebulebebSi.

18. saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriaze mTlad miwa, tye, wyali, miwis wiaRi, agreTve fabrikebi da qarxnebi, rkinis gzis, wylisa da sahaero transporti da kavSiris dasaWeri saSualebani Seadgenen muSaTa da glexTa saxelmwifos qonebas.

Tavi meore

saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis

uzenaes organoTa gamgeblobis sagnebi

19. martooden sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobis gamgeblobas ekuTvnis:

a) saqarTvelos soc. sabW. respublikis konstituciis ZiriTadi safuZvlebis daweseba, Secvla da Sevseba. agreTve am konstituciis im nawilobrivi cvlilebebis saboloo damtkiceba, rasac sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti miiRebs sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobebs Sua;

b) saqarTvelos soc. sabW. respublikis sazRvrebis Secvlis sakiTxebis gadawyveta im wesiT, rac gaTvaliswinebulia sabW. soc. respubl. kavSiris ZiriTadi kanoniT;

g) erovnul umciresobaTavis avtonomiuri soc. sabW. respublikebad da avtonomiur olqebad gamoyofis nebis darTva, avtonomiur respublikaTa konstituciebis da avtonomiuri olqebis debulebaTa da agreTve maTi, Secvlisa da Sevsebis saboloo damtkiceba.

20. sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobisa da sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis gamgeblobas ekuTvnis yvela saerTo saxelmwifoebrivi mniSvnelobis sakiTxi, ukeTu is sabW. soc. respublikis kavSiris ziriTadi kanoniT da a/k soc. fed. sabW. respublikis konstituciiT ar aris mikuTvnebuli sakavSiro da amier-kavkasiis federaciuli xelisuflebis uzenaes organoTa gamgeblobisaTvis.

sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobisa da sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis gamgeblobas ekuTvnis:

a) saqarTvelos soc. sabW. respublikis mTeli saSinao politikis da saxalxo meurneobis saerTo xelmZRvaneloba;

b) saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriis saerTo saadministracio dayofa da avtonomiur respublikebisa da olqebis sazRvrebis daweseba;

g) avtonomiur respublikaTa konstituciebis da avtonomiuri olqebis debulebaTa, maT cvlilebaTa da damatebaTa damtkiceba da agreTve avtonomiur respublikebsa da olqebs Soris, agreTve amaTsa da saqarTvelos soc. sabW. respublikis sxva organoTa Soris dava-cilobis gadawyveta;

d) saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriaze sabW. soc. respublikebis kavSiris da a/k soc. fed. sabW. respublikis kanonmdeblobasTan SeTanxmebiT, mTeli saxalxo meurneobis da misi calke dargebis gegmis daweseba;

e) saqarTvelos soc. sabW. respublikis biujetis damtkiceba da misi SesrulebisaTvis uzenaesi zedamxedveloba;

v) saqarTvelos soc. sabW. respublikis kanonTa kodeqsebis damtkiceba da agreTve saerTo sarespubliko kanonmdebloba iseTi sakiTxebis Sesaxeb, romelnic ar ekuTvnian sabW. soc. respublikebis kavSirisa da a/k soc. fed. sabW. respublikebis gamgeblobas;

z) saerTo amnistiisa da Sewyalebis ufleba im moqalaqeTa mimarT, romelTac msjavri daedoT saqarTvelos soc. sabW. respublikis samosamarTlo da saadministracio organoebis mier, da agreTve ufleba respublikis moqalaqeTa politikur uflebaTa aRdgenisa;

T) avtonomiuri soc. sabW. respublikebisa da avtonomiuri olqebis sabWoTa yrilobis da maTi centraluri aRmasrulebeli komitetebis, agreTve sabWoTa samazro yrilobebisa da samazro aRmasrulebeli komitetebis dadgenilebaTa gauqmeba da SeCereba, Tuki isini arRveven saqarTvelos soc. sabW. respublikis konstitucias da sarespubliko xelisuflebis umaRles organoTa dadgenilebebs;

i) yvela is sakiTxi, rac ki sabW. soc. respublikebis kavSiris ZiriTadi kanoniT da a/k soc. fed. sabW. respublikis konstituciiT ar ekuTvnis maT uzenaes organoTa kompetencias da rasac sruliad saqarTvelos sabWoTa yriloba an sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti Tavis gamgeblobis sagnad cnoben.

21. aRniSnuli sakiTxebis garda sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobisa da sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis gamgeblobas ekuTvnis sxva sakiTxebi, romlebic gaTvaliswinebulia sabW. soc. resp. kavSiris ZiriTadi kanoniT da agreTve saerTo-sakavSiro da amierkavkasiis federaciuli kanonmdeblobiT.

22. sabW. soc. respublikebis kavSirisa da a/k soc. fed. sabW. respublikis uzenaes organoTa dadgenilebebs im farglebSi, rac gansazRvrulia sabW. soc. respublikebis kavSiris ZiriTadi kanoniT da a/k soc. fed. sabW. respublikis konstituciiT, da im sakiTxebis Sesaxeb, rac am saxelmwifoebriv ganaerTTa kompetencias ekuTvnis, savaldebulo Zala aqvT saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriaze. araviTar sxva organos, am gamonakliss gareSe, garda sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobebisa da sruliad saqarTvelos centraluri aRmasrulebeli komitetisa, xolo saTanado SemTxvavaSi misi prezidiumis an saxalxo komisarTa sabWosi, ufleba ara aqvs saqarTvelos soc. sabW. respublikis teritoriaze gamosces saerTo saxelmwifoebrivi mniSvnelobis sakanonmdeblo aqtebi.

Tavi mesame

sabWoTa xelisuflebis mowyoba

sruliad saqarTvelos sabWoTa yriloba

23. sruliad saqarTvelos sabWoTa yriloba Sesdgeba afxazeTis soc. sabW. respublikis, aWaristanis avtonomiuri respublikis da samxreT oseTis avtonomiuri olqis sabWoTa yrilobebis da sabWoTa samazro yrilobebis warmomadgenelTagan im angariSiT, rom iq, sadac sabWoebs irCeven mosaxleobis raodenobis mixedviT, yovel 10 000 mcxovrebze modiodes erTi deputati, xolo iq, sadac sabWoebs irCeven amomrCevelTa ricxvis mixedviT, erTi deputati modiodes yovel 2000 amomrCevelze.

24. sruliad saqarTvelos sabWoTa yriloba irCevs sruliad saqarTvelos sabWoTa centralur aRmasrulebel komitets TviT yrilobis mierve gansazRvrul wevrTa ricxvisas.

25. sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobas iwvevs sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti weliwadSi erTxel.

(...)

26. sruliad saqarTvelos sabWoTa sagangebo yrilobas iwvevs sruliad saqarTvelos centraluri aRmasrulebeli komiteti rogorc sakuTari TaosnobiT, ise im kuTxis sabWoTa da sabWoTa yrilobebis moTxovniT, romlis mcxovrebTa ricxvi saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis mosaxleobis erT mesamedze naklebi ar aris, agreTve saqarTvelos sabW. respublikaSi Semaval erT-erTi respublikis sabWoTa yrilobis moTxovniT.

b) sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti da misi prezidiumi

27. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti aris saqarTvelos soc. sabW. respublikis uzenaesi sakanonmdeblo, ganmkargulebeli da sakontrolo organo.

28. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti sakuTari TaosnobiT gamoscems kodeqsebs, dekretebsa da dadgenilebebs da agreTve ganixilavs da amtkicebs saxalxo komisarTa sabWos mier wardgenil kanonproeqtebs.

29. yvela dekreti da dadgenileba, romelic sazRvravs saqarTvelos soc. sabW. respublikis politikuri da ekonomikuri cxovrebis zogad normebs, saxelmwifo biujeti da agreTve yvela is aqti, rac arsebiTad cvlis respublikis saxelmwifo organoTa praqtikas, gansaxilvelad da dasamtkiceblad unda waredginos sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitets.

30. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti saerTo geziT warmarTavs saqarTvelos socialistur sabWoTa respublikis muSaTa da glexTa mTavrobis da xelisuflebis yvela organos moqmedebas, aerTianebs da aTanxmebs muSaobas kanonmdeblobisa da mmarTvelobis dargSi da Tvalyurs adevnebs saqarTvelos soc. sabW. respublikis konstituciisa da sruliad saqarTelos sabWoTa yrilobebis dadgenilebaTa cxovrebaSi gatarebas da agreTve sabW. soc. respublikebis kavSiris da a/k soc. sabW. respublikis xelisuflebis uzenaes organoTa dadgenilebis ganxorcielebas.

31. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti pasuxismgebelia sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobis winaSe, romelsac warudgens Tavisi moqmedebis angariSs da moxsenebas saerTo politikisa da saerTo saxelmwifoebrivi xasiaTis calke sakiTxebis Sesaxeb.

32. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti iwvevs morig sesiebze weliwadSi aranakleb sami gzobisa sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi, sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis sagangebo sesiebs sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi iwvevs: a) sakuTari TaosnobiT, b) saxalxo komisarTa sabWos dadgenilebiT, g) sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis wevrTa erTi mesamedis moTxovniT da d) saqarTvelos soc. sabW. respublikaSi Semavali erT-erTi respublikis centraluri aRmasrulebeli komitetis moTxovniT.

33. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti irCevs sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiums da sazRvravs misi moqmedebis fargals.

34. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis centraluri aRmasrulebeli komiteti aris afxazeTis soc. sabW. respublikis uzenaesi sakanonmdeblo, ganmkargulebeli da sakontrolo organo.

35. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis sesiebs Sua saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis umaRlesi sakanonmdeblo, ganmkargulebeli da sakontrolo organo aris sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi.

37. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi Tvalyurs adevnebs saqarTvelos soc. sabW. respublikis konstituciis cxovrebaSi gatarebas da agreTve xelisuflebis yvela organos mier sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobisa da sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis yvela dadgenilebis Sesrulebas. igi aris umaRlesi xelmZRvaneli organo rogorc centrSi, ise adgilze.

38. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis sesiebs Sua niSnavs, saxalxo komisarTa sabWos wardginebiT, saxalxo komisarT, romelTac Semdgom dasamtkiceblad warudgens sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitets, niSnavs agreTve sxva umaRlesi Tanamdebobis pirT, romelTa daniSvna sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis mier gaTvaliswinebulia kanoniT.

39. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi ganixilavs Txovnas Sewyalebisa da politikur uflebaTa aRdgenis Sesaxeb.

40. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiums ufleba aqvs SeaCeros da gaauqmos dadgenilebani da gankargulebani saqarTvelos soc. sabW. respublikis saxalxo komisarTa sabWosi, saxalxo komisrebis da respublikis centralur dawesebulebaTa, avtonomiuri respublikebisa da olqebis centraluri aRmasrulebeli komitetebis da saxalxo komisarTa sabWoebisa da samazro aRmasrulebeli komitetebisa da agreTve SeaCeros avtonomiuri respublikebisa da olqebis da samazro sabWoebis yrilobaTa dadgenilebani.

41. sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis prezidiumi sabolood wyvets xelisuflebis centralur da adgilobriv organoTa Soris urTierTobis niadagze aRZrul yovelgvar davas.

g) saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWo

43. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWo aris saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis aRmasrulebeli da ganmkargulebeli organo; saxalxo komisarTa sabWos ekuTvnis saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis mmarTveloba.

44. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWo aarsebs sruliad saqarTvelos saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti Semdegi SemadgenlobiT: saxalxo komisarTa sabWos Tavmjdomare, misi moadgileni, saxalxo meurneobis umaRlesi sabWos Tavmjdomare da Sinagan saqmeTa, iusticiis, ganaTlebis, janmrTelobis dacvis, miwaTmoqmedebis, socialuri uzrunvelyofis, finansTa, Sromisa da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisrebi, saxalxo komisarTa sabWoSi Sedis agreTve amierkavkasiis federaciuli kanonmdeblobis wesiT da romelsac sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis an misi prezidiumis dadgenilebiT miniWebuli aqvs gadamwyveti an saTaTbiro xmis ufleba.

45. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWo moqmedebs saxalxo komisarTa sabWos debulebis ZaliT da sruliad saqarTvelos centraluri aRmasrulebeli komitetis mier miniWebuli uflebebis farglebSi, gamoscems dekretebsa da dadgenilebebs, romelTa asruleba savaldebuloa saqarTvelos soc. sabW. respublikis mTels teritoriaze.

46. saqarTvelos soc. sabW. respublikis saxalxo komisarTa sabWosTan arsdeba respublikis ekonomiuri sabWo, romelic moqmedebs gansakuTrebuli debulebis ZaliT da a/k soc. fed. sabW. respublikis umaRlesi ekonomiuri sabWos saerTo xelmZRvanelobiT warmarTavs saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis ekonomiur politikas.

47. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWo Tavisi moqmedebisaTvis pasuxismgebelia sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis da misi prezidiumis winaSe.

49. saxalxo meurneobis umaRlesi sabWo da finansTa, Sromis da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebi emorCilebian sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitets da saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWos da asruleben a/k soc. fed. sabW. respublikis saxalxo meurneobis umaRlesi sabWosi da saTanado saxalxo komisariatebis direqtivebs.

50. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisariatebis saTaveSi sdganan saxalxo komisrebi _ saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo komisarTa sabWos wevrni.

Tavi meoTxe

avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebi da olqebi

74. avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebisa da olqebis centraluri da adgilobrivi xelisuflebis organoebi mowyobilia am konstituciis safuZvlebis mixedviT.

75. avtonomiuri socialistiri sabWoTa respublikebis konstituciebs da avtonomiuri olqebis debulebebs miiReben maTi sabWoTa yrilobebi, dasamtkiceblad warudgenen sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis, xolo saboloo dasamtkiceblad _ sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobas.

76. avtonomiuri socialisturi respublikebisa da olqebis teritoriis farglebSi xelisuflebis umaRlesi organoebi arian maTi sabWoebis yrilobebi, xolo yrilobebs Sua periodSi maT mier arCeuli centraluri aRmasrulebeli komitetebi.

77. avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebis da olqebis centraluri aRmasrulebeli komitetebi Tavis wridan irCeven prezidiumebs, romlebic centrakuri aRmasrulebeli komitetetebis sesiebis Sua arian avtonomiuri respublikis da olqis xelisuflebis umaRlesi organoebi.

78. avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebis centraluri armasrulebeli komitetebi aarseben Tavis aRmasrulebel da ganmkargulebel organoebs _ saxalxo komisarTa sabWoebs, romelnic Sesgebian Tavmjdomarisagan, saxalxo meurneobis umaRlesi sabWos Tavmjdomarisagan da saxalxo komisariatebis saTaveSi mdgom Semdeg komisarTagan: Sinagan saqmeTa, iusticiis, ganaTlebis, janmrTelobis dacvis, miwaTmoqmedebisa da socialuri uzrunvelyofisa.. saxalxo komisarTa sabWos SemadgenlobaSi Sedian agreTve saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis finansTa saxalxo komisariatis, Sromis saxalxo komisariatis da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatis rwmunebulni.

avtonomiuri respublikis saxalxo meurneobis sabWoebi emorCilebian saTanado avtonomiuri respublikebis centralur aRmasrulebel komitetebs da saxalxo komisarTa sabWoebs da asruleben saqarTvelos sabWoTa respublikis saxalxo meurneobis umaRles sabWos direqtivebs, finansTa, Sromis, muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebis rwmunebulni, rogorc saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saTanado saxalxo komisariatebis organoebi avtonomiur respublikebSi, umeSveod emorCilebian maT da Tavisi muSaobis angariSs udgenen avtonomiuri respublikebis centralur aRmasrulebel komitetebs da saxalxo komisarTa sabWoebs.

79. avtonomiuri olqis centraluri aRmasrulebeli komitetebi saxalxo komisarTa sabWoebs ar Seadgenen da olqis mmarTvelobas xelmZRvaneloben saxalxo meurneobis umaRlesi sabWosi da Semdegi saxalxo komisrebis meSveobiT, romlebic saTaveSi udganan saxalxo komisariatebs: Sinagan saqmeTa, iusticiisa, ganaTlebisa, janmrTelobis dacvisa, miwaTmoqmedebisa da socialuri uzrunvelyofisa, finansTa, Sromisa da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebis organoebi. avtonomiur olqebSi arian saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikebis xsenebuli saxalxo komisariatebis rwmunebulni. avtonomiuri olqebis saxalxo meurneobis sabWoebi umeSveod emorCilebian saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo meurneobis umaRles sabWos da ukanasknelis RonisZiebas da gankargulebas axorcieleben Tavisi centraluri aRmasrulebeli komitetetis meSveobiT, finansTa, Sromis da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebis rwmunebulni umeSveod emorCilebian saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saTanado centralur organoebs da Tavisi muSaobis angariSs udgenen avtonomiuri olqis centralur aRmasrulebel komitetebs.

80. avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebis da olqebis centralur aRmasrulebel komitetebs ufleba aqvT, adgilobrivi pirobebis mixedviT, Seamciron am konstituciis 77 da 78 muxliT gaTaliswinebuli saxalxo komisariatTa raodenoba.

81. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis uzenaes organoTa mier saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis mTel teritoriaze gasavrceleblad gamocemul kodeqsebs, dekretebs da dadgenilebebs savaldebulo Zala aqvT avtonomiuri respublikebisa da olqebis teritoriaze.

82. avtonomiuri socialisturi sabWoTa respublikebis centralur aRmasrulebel komitetebs ufleba aqvT saxelmwifoebrivi mmarTvelobis im dargSi, rasac avtonomiurad ganageben, da saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis im kanonmdeblobis gansaviTareblad, rac saqarTvelos socialistur sabWoTa respublikis mTel teritoriaze vrceldeba, gamoscemen sakanonmdeblo aqtebs, romelTac savaldebulo Zala aqvT am respublikebis teritoriaze.

SeniSvna: avtonomiuri olqebis centralur aRmasrulebel komitetebs ufleba aqvT gamoscen dadgenilebani am muxliT aRniSnul farglebSi, romelTac avtonomiuri olqebis teritoriaze savaldebulo Zala aqvT sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis an misi prezidiumis mier damtkicebis Semdeg.

Tavi mexuTe

mokavSire afxazeTis socialisturi sabWoTa respublika

83. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublika gansakuTrebuli xelSekrulebis ZaliT Sedis saqarTvelos socialistur sabWoTa respublikaSi, xolo misi meSveobiT _ amier-kavkasiis socialistur-federaciul sabWoTa respublikaSi.

84. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis sabWoTa yrilobis warmomadgenelni monawileobas iReben sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobaSi. yrilobaze gasagzavni deputatebis ricxvi ganisazRvreba am konstituciis 23 muxliT.

85. sruliad saqarTvelos sabWoTa yriloba afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis warmomadgenlebs irCevs, TviT yrilobis mier gansazRvruli ricxviT, sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komitetis wevrebad.

86. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis sabWoTa yriloba, centraluri aRmasrulebeli komiteti da misi prezidiumi, agreTve, afxazeTis socialisturi respublikis xelisuflebis adgilobrivi organoebi moewyobian afxazeTis soc. sabW. respublikis konstituciis safuZvelTa mixedviT.

87. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis centraluri aRmasrulebeli komitetis mier daarsebuli saxalxo komisarTa sabWo Sesdgeba Tavmjdomarisagan da saxalxo komisarTagan, romelnic saTaveSi udganan saxalxo komisariatebs: Sinagan saqmeTa iusticiis, ganaTlebis janmrTelobis dacvis, miwaTmoqmedebis da socialuri uyrunvelyofis, saxalxo komisarTa sabWos SemadgenlobaSi Sedian agreTve saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis finansTa, Sromisa da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebis rwmunebulni, romelTac afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis centraluri aRmasrulebeli komitetis dadgenilebiT mieniWebaT gadamwyveti an saTaTbiro xmis ufleba.

Sinagan saqmeTa, iusticiis, ganaTlebis, janmrTelobis dacvis, miwaTmoqmedebis da socialuri uzrunvelyofia saxalxo komisariatebi moqmedeben saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saTanado saxalxo komisariatebisagan damoukideblad, xolo awvdian erTmaneTs cnobebs Tav-Tavisi muSaobis Sesaxeb

saxalxo meurneobis umaRlesi sabWo Tavis moqmedebaSi emorCileba afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis centralur aRmasrulebel komitets da saxalxo komisarTa sabWos da anxorcieleben saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxalxo meurneobis umaRlesi sabWos direqtivebs.

finansTa, Sromis da muSaTa da glexTa inspeqciis saxalxo komisariatebis rwmunebulni arian saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saTanado saxalxo komisariatebis organoebi, uSualod emorCilebian maT, xolo Tavisi muSaobis angariSs udgenen afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis centralur aRmasrulebel komitets da saxalxo komisarTa sabWos.

88. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis uzenaes organoT ufleba aqvT saxelmwifoebrivi mmarTvelobis im dargSi, rac ar aris gaerTianebuli (Sinagan saqmeTa, iusticiis, ganaTlebis, janmrTelobis dacvis, miwaTmoqmedebis da socialuri uzrunvelyofis), damoukideblad gamoscemen sakanonmdeblo aqtebs, romelTac savaldebulo Zala aqvT afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis teritoriaze.

sruliad saqarTvelos centraluri aRmasrulebeli komitetis mier saqarTvelos soc. sabW. respublikis mTels teritoriaze gasavrceleblad gamocemul kodeqsebs, dekretebs da dadgenilebebs savaldebulo Zala aqvT afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis teritoriaze, amasTan afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis uzenaes organoT ufleba aqvT aRniSnuli aqtebis gansaviTareblad da Sesavsebad gamoscen sakanonmdeblo aqtebi, romelTac savaldebulo Zala aqvT afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis teritoriaze.

89. sruliad saqarTvelos centraluri aRmasrulebeli komitetis, misi prezidiumis da saxalxo komisarTa sabWos yvela dadgenilebas da gankargulebas, rac ki saerTo (muSaTa da glexTa inspeqciis; Sromis da finansebis) da gaerTianebuli (saxalxo meurneobis) saxelmwifoebrivi mmarTvelobis sakiTxebs exeba afxazeTis socialisturi sabW. respublikis teritoriaze savaldebulo Zala aqvT; amasTan afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis xelisuflebis uzenaes organoT ufleba aqvT gaerTianebuli saxelmwifoebrivi mmarTvelobis dargSi, saqarTvelos soc. sabW. respublikis kanonmdeblobis gansaviTareblad gamoscen sakanonmdeblo aqtebi, romelTac savaldebulo Zala aqvT afxazeTis soc. sabW. respublikis teritoriaze.

90. sruliad saqarTvelos sabWoTa yrilobas da sruliad saqarTvelos sabWoTa centralur aRmasrulebel komitets ufleba aqvT gaauqmon afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis sabWoTa yrilobis, centraluri aRmasrulebeli komitetis da saxalxo komisarTa sabWos yvela is dadgenileba, rac ki ewinaaRmdegeba am konstitucias.

91. afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis biujeti mis Semdeg, rodesac mas daamtkicebs am respublikis centraluri aRmasrulebeli komiteti, Semadgenel nawilad Sedis saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saerTo-saxelmwifo biujetSi, romelic mtkicdeba am konstituciis 94 muxlis wesisamebr (unda iyos 104 mux. g. e.).

afxazeTis socialisturi sabWoTa respublikis teritoriaze yvela adgilobrivi Semosaval-gasavali erTiandeba adgilobriv biujetad saerTo-sakavSiro da amierkavkasiis safederacio ZiriTadi kanonmdeblobis wesiT.

Tavi meSvide

saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis sabiujeto ufleba

100. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis yvela saxelmwifo Semosavali da gasavali, am respublikaSi Semavali avtonomiuri respublikebisa da olqebis Semosaval-gasavaliTurT, gaerTianebulia saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saerTo-saxelmwifo biujetad.

101. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saerTo-saxelmwifo biujeti Sedis rogorc Semadgeneli nawili amierkavkasiis socialisturi federaciuli sabWoTa respublikis erTian sabWoTa biujetSi da ukanasknelTan erTad sabWoTa respublikebis kavSiris erTian saxelmwifo biujetSi.

104. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saxelmwifo biujetis Sedgenis, ganxilvis, damtkicebis da Sesrulebis wess sazRvravs sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti saerTo sakavSiro da amierkavkasiis safederacio sabiujeto kanonmdeblobis farglebSi.

105. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis saerTo-saxelmwifo biujetis Semosavlis wyaroebi da agreTve gasavalic, romelic mikuTvnebulia am biujetzed, ganisazRvrebian amierkavkasiis kanonmdeblobiT saerTo-sakavSiro sabiujeto kanoniT dadgenil farglebSi.

106. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis teritoriaze yovelgvari gadasaxadi da gamosaRebi wesdeba saerTo sakavSiro kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT.

109. yvela adgilobrivi Semosaval-gasavali erTiandeba adgilobriv biujetad saerTo-sakavSiro da amierkavkasiis safederacio ZiriTadi kanonmdeblobis wesiT da agreTve ukanasknelis gansaviTareblad saqarTvelos socialistur sabWoTa respublikaSi gamocemuli kanonebis mixedviT...

110. am xarjebis dasafaravad, rac gaweul unda iqnes adgilobrivi saxsridan, adgilobriv saSemosavlo wyaroebi _ sagadasaxado da arasagadasaxdo _ miecemaT saerTo sakavSiro da amierkavkasiis safederacio ZiriTadi kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT da saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikaSi mis gansaviTareblad gamocemul sakanonmdeblo aqtebis mixedviT

111. saqarTvelos socialisturi sabWoTa respublikis biujetis Sesrulebis angariSs amtkicebs sruliad saqarTvelos sabWoTa centraluri aRmasrulebeli komiteti.

(....)

1926 w. 5 ivlisi

(saqarTvelos ssr konstituciuri aqtebis krebuli (1921-1978). Tb., 1983, gv. 100-124)