saqarTvelos konstitucia
miRebulia saqarTvelos damfuZnebeli krebis mier 1921 wlis 21
Tebervals
(...)
Tavi 1. zogadi debulebani
muxli 1.
saqarTvelo aris Tavisufali, damoukidebeli da ganuyofeli
saxelmwifo.
mudmivi
da ucvleli forma politikuri wyobilebisa aris demokratiuli respublika.
muxli
3.
saqarTvelos
saxelmwifoebrivi ena aris qarTuli ena.
muxli
6.
saxelmwifo
teritoriis gacema, danawileba da gayidva SeuZlebelia.
saxelmwifo
teritoriis gafarToeba an sadavo sazRvrebis Sesworeba SeiZleba mxolod
kanonmdeblobiTis wesiT.
Tavi
2. moqalaqeoba
muxli
13.
saqarTvelos
moqalaqes ar SeuZlia iyos imave dros sxva saxelmwifos moqalaqed.
Tavi
3. moqalaqis uflebani
muxli16.
moqalaqeni
kanonis winaSe yvelani Tanasworni arian.
muxli
19.
sikvdiliT
dasja gauqmebulia.
Tavi
4. parlamenti
muxli
46.
saqarTvelos
respublikis warmomadgenlobiTi organo aris “saqarTvelos parlamenti”, romelic
Sesdgeba sayovelTao, Tanaswori, pirdapiri, faruli da proporciuli wesisamebr
arCeuli deputatebisagan. arCevnebSi monawileobis ufleba aqvs sqesis ganurCevlad
yovel sruluflebian moqalaqes, romelsac oci weli Sesrulebia.
parlamenti airCeva sami wlis vadiT.
muxli 52.
xelmwifeba ekuTvnis mTels ers, parlamenti am konstituciis
farglebSi axorcielebs eris xelmwifebas.
Tavi
5. aRmarulebeli
xelisufleba
muxli 66.
umaRlesi mmarTvelobis aRmasrulebeli xelisufleba ekuTvnis
respublikis mTavrobas.
muxli 67.
mTavrobas hyavs Tavmjdomare, romelsac irCevs parlamenti erTi wlis
vadiT. erTi da igive piri SeiZleba arCeul iqnes zedi
zed mxolod orjer.
muxli 70.
mTavrobis Tavmjdomares eniWeba respublikis umaRlesi
warmomadgenloba; igi niSnavs elCebs sxva saxelmwifoebSi da ucxoeTis elCebi
warigzavnebian masTan.
Tavi
6. sasamarTlo
muxli 76.
saqarTvelos respublikis mTel teritoriaze arsebobs erTi umaRlesi
sasamarTlo senati, romelsac irCevs parlamenti. senati
movalea:
a)
Tvalyuri adevnos kanonis dacvasa da
b)
ganagos sasamarTlo nawili, rogorc sakasacio sasamarTlom.
muxli
77.
samoqalaqo,
sisxlis da administraciuli samarTlis saqmeTa sawarmoeblad arsebobs mudmivi
sasamarTloebi.
(...)
muxli
78.
sasamarTlo
damoukidebelia da mxolod kanons emorCileba.
marTlmsajuleba
swarmoebs saqarTvelos demokratiuli respublikis saxeliT
Tavi
7. saxelmwifo finansebi
muxli
84.
arcerTi
saxelmwifo gadasaxadi ar SeiZleba dawesebul an akrefil iqnes, Tu winaswar
parlamentis mier ar iqna dadasturebuli.
SeniSvna:
adgilobrivi TviTmmarTvelobis gadasaxadTa dawesebis uflebas calke kanoni
gansazRvravs.
muxli
87.
parlamentis
nebadaurTvelad ar SeiZleba aRebul iqnes saxelmwifo sesxi da an raime finansuri
valdebuleba.
muxli
88.
saxelmwifos
yoveli Semosaval-gasavali biujetSi unda iqnes aRniSnuli. biujeti yovelwliv unda
waredginos parlaments dasamtkiceblad.
Tavi
9. saxelmwifo Tavdacva
muxli
94.
yoveli
moqalaqe respublikisa valdebulia piradad moixados samxedro begara kanonis
Tanaxmad.
Tavi
10. adgilobrivi TviTmmarTveloba
muxli
98.
adgilobrivi
TviTmmarTveloba aris imave dros organo adgilobrivi mmarTvelobisa da ganagebs
adgilobriv gamgeobis kulturul ganmanaTlebel da sameurneo saqmeebs Tavis
teritoriis farglebSi.
muxli
101.
adgilobrivi
TviTmmarTveloba irCeva sayovelTao, pirdapiri, Tanaswori, faruli da proporciuli
saarCevno wesiT.
muxli
102.
adgilobrivi
TviTmmarTvelobis dadgenileba da gankarguleba SeiZleba gauqmebul iqnes mxolod
sasamarTlos wesiT.
Tavi
11. avtonomiuri mmarTveloba
muxli
107.
saqarTvelos
respublikis ganuyofel nawilebs _ afxazeTs/soxumis olqi/, samuslimano
saqarTvelos (baTomis mxare) da zaqaTalas/zaqaTalis olqi, eniWebaT adgilobriv
saqmeebSi avtonomiuri mmarTveloba.
muxli
108.
wina
muxlSi moxsenebul avtonomiur mmrTvelobaTa debulebani SemuSavebuli iqneba calke
kanoniT.
muxli
114.
sakuTrebis
iZulebiTi CamorTmeva an kerZo iniciativis SezRudva SeiZleba mxolod
saxelmwifoebrivi da kulturuli saWiroebisaTvis calke kanonSi gansazRvruli wesiT.
CamorTmeul qonebaSi miecema saTanado safasuri Tu kanonSi sxvagvarad ar aris
gansazRvruli.
Tavi
14. erovnul umciresobaTa uflebani
muxli
129.
ar
SeiZleba SeizRudos saqarTvelos respublikis romelime erovnuli umciresobis
Tavisufali social-ekonomikuri da kulturuli ganviTareba, gansakuTrebiT misi
deda-eniT swavla-aRzrda da erovnuli-kulturul saqmeTa Sinauri marTva-gamgeoba.
yvelas
aqvs ufleba sweros, hbeWdos da ilaparakos deda enaze.
muxli
130.
erovnuli
umciresobisagan Semdgar adgilobriv TviTmmarTvelobis erTeulebs (Temi, eroba,
qalaqi) ufleba aqvT SeuerTdnen da daarson erovnuli kavSiri Tavis
kulturul-ganmanaTlebeli saqmeebis ukeT mosawyobad da gasaZRolad konstituciisa
da kanonis fargalSi.
erovnul
umciresobas, romelsac aseTi TviTmmarTvelobis organoebi ar moepoveba, SeuZlia
amis gareSec Seadginos erovnuli kavSiri am muxlSi aRniSnuli uflebiTa da
kompetenciiT.
erovnul
kavSirSi Sesvla xdeba salaparako enis mixedviT.
erovnul
umciresobaTa kulturul-ganmanaTlebel saWiroebaTa dasakmayofileblad saxelmwifo da
TviTmmarTvelobaTa biujetidan gadaideba finasiuri saSualebebi proporciulad
mcxovrebTa raodenobisa.
muxli
131.
ar
SeiZleba SeizRudos visime politikuri da moqalaqeobrivi ufleba erovnul kavSirSi
monawileobisas.
muxli
132.
yovel
erovnul kavSirs SeuZlia aRZras da daicvas sasamarTlos winaSe is saqme, romelic exeba
konstituciiTa da kanoniT miniWebul erovnul umciresobaTa uflebebis darRvevas.
muxli
133.
saqarTvelos
respublikis yovel moqalaqes Tanaswori ufleba aqvs miiRos saxelmwifo,
samoqalaqo, samxedro da samoqalaqo Tu saerobo samsaxuri.
muxli
134.
erovnulad
narevi adgilobrivi mmarTveloba valdebulia swavla-ganaTlebisaTvis gadadebuli
TanxiT daarsos sakmao ricxvi skolebis da kulturul-ganmanaTlebel dawesebulebisa
moqalaqeTa erovnul Sedgenilobis proporciis mixedviT.
muxli
135.
erovnuli
umciresobis skolaSi swavleba swarmoebs bavSvis salaparako enaze.
muxli
136.
adgilobriv
mmarTvelobis farglebSi, sadac erTi romelime erovnuli umciresoba aRemateba yvela
moqalaqeTa 20 %-s, am erovnuli umciresobis moTxovniT msjeloba da saqmis
warmoeba, saxelmwifo da sazogadoebriv dawesebulebaSi SemoRebul unda iqnes
saxelmwifo enasTan mis dedaenazedac.
muxli
137.
ara
qarTvel deputats, romelmac saxelmwifo ena sakmaod ar icis, SeuZlia parlamentSi
sityva warmoTqvas deda-eniT, romlis swor Targmans winaswar warudgens
parlamentis prezidiums.
dawvrilebiT
wess gansazRvravs kanoni.
Tavi
16. saxelmwifo da eklesia
muxli
142.
saxelmwifo
da eklesia gancalkevebulni da damoukidebelni arian.
muxli
143.
arc
erT sarwmunoebas ara aqvs upiratesoba.
(...)
(saqarTvelos demokratiuli
respublikis samarTlebrivi aqtebis krebuli. 1918-1921 ww. Tb., 1990, gv. 12-37)