af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­cia

Cven, af­xa­ze­Tis xal­xi, va­xor­ci­e­lebT ra sa­ku­Ta­ri TviT­ga­mor­k­ve­vis uf­le­bas...sa­ze­i­mod vac­xa­debT da vad­genT am kon­s­ti­tu­ci­as.

(...)

mux­li 1.

res­pub­li­ka af­xa­ze­Ti  (af­s­ni) aris su­ve­re­nu­li, de­mok­ra­ti­u­li, sa­mar­T­leb­ri­vi sa­xel­m­wi­fo, ro­me­lic is­to­ri­u­lad Ca­mo­ya­lib­da xal­x­Ta Ta­vi­su­fa­li TviT­ga­mor­k­ve­vis uf­le­biT.

saxelwodebebi respublika afxazeTi da afsni tolmniSvnelovania.

(...)

mux­li 2.

res­publika af­xa­ze­TSi xal­xis xe­li­suf­le­ba sa­xel­m­wi­fo xe­li­suf­le­bis sa­fuZ­ve­lia.

res­pub­li­ka­ af­xa­ze­Tis  su­ve­re­ni­te­tis ma­ta­re­be­li da xe­li­suf­le­bis er­Ta­der­Ti wya­roa mi­si xal­xi_af­xa­ze­Tis mo­qa­la­qe­e­bi.

(…)

mux­li 3. res­pub­li­ka af­xa­ze­Ti  _ sa­er­Ta­So­ri­so sa­mar­T­lis su­bi­eq­ti _ sxva sa­xel­m­wi­fo­eb­Tan Se­dis sa­xel­Sek­ru­le­bo ur­Ti­er­To­beb­Si.

(...)

mux­li 6.

res­pub­li­ka af­xa­ze­Tis sa­xel­m­wi­fo ena aris af­xa­zu­ri.

ru­su­li ena af­xa­zu­ris Ta­nab­rad aRi­a­re­bu­lia sa­xel­m­wi­fo da sxva da­we­se­bu­le­be­bis enad.

sa­xel­m­wi­fo ga­ran­ti­as aZ­levs af­xa­zeT­Si mcxov­reb yve­la eT­ni­kur jgufs Ta­vi­an­Ti mSob­li­u­ri enis Ta­vi­suf­lad ga­mo­i­ye­nebis uflebas.

muxli  7.

respublika afxazeTSi saxelmwifo xelisufleba xorcieldeba sakanonmdeblo, aRmasru­le­beli da sasmarTlo danawilebis safuZvelze. sakanonmdeblo, aRmasrulebeli da sasamar­Tlo xelisufleba damoukidebelia.

mux­li 10.

res­pub­li­ka af­xa­ze­Ts  aqvs Ta­vi­si sim­bo­li­ka: sa­xel­m­wi­fo dro­Sa, ger­bi da him­ni...

res­pub­li­ka af­xa­ze­Tis  dedaqalaqi _ qalaqi suxum (akua)

(...)

mux­li 37.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis par­la­men­ti Sed­ge­ba 35 de­pu­ta­ti­sa­gan...

par­la­men­tis uf­le­ba­mo­si­le­bis va­da 5 we­lia...

(...)

mux­li 47.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis par­la­men­ti:

1) iRebs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­ci­a­sa da ka­no­nebs;

2) iRebs gadawyvetilebebs administraciul-teritoriuli cvlilebebis Sesaxeb;

3) is­mens pre­zi­den­tis we­rils qve­ya­nis mdgo­ma­re­o­bis, sa­xel­m­wi­fos sa­Si­nao da sa­ga­reo po­li­ti­kis Zi­ri­Ta­di mi­mar­Tu­le­be­bi­sa da mi­si gan­xor­ci­e­le­bis Se­sa­xeb;

4) ixilavs da amtkicebs saxelmwifo biujets, axorcielebs misi Sesrulebis kontrols;

6) axdens konstituciisa da kanonebis ganmartebas;

7) awe­sebs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis sa­xel­m­wi­fo jil­do­ebs, sa­pa­tio da sam­xed­ro wo­de­bebs;

8) ax­dens af­xa­ze­Tis sa­xel­m­wi­fo­Ta­So­ri­so xel­Sek­ru­le­be­bis ra­ti­fi­ci­re­ba­sa da de­non­si­re­bas;

9) irCevs parlamentis spikers da mis moadgileebs;

10) prezidentis wardginebiT niSnavs da aTavisuflebs generalur prokurors, erovnuli bankis Tavmjdomares…;

11) iRebs gadawyvetilebas ministrTa kabinetis calkeuli wevrebis mimarT undoblobis vo­tumis gamocxadebis Sesaxeb;

12) braldebas uyenebs respublika afxazeTis prezidents misi Tanamdebobidan gadaye­ne­bi­saTvis;

13) ac­xa­debs am­nis­ti­as;

14) wyvets omis ga­moc­xa­de­bi­sa da za­vis da­de­bis sa­kiT­xebs; ...

mux­li 48.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­ka­Si aR­mas­ru­le­beb­li xe­li­suf­le­ba min­do­bi­li aqvs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­dents.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­den­ti aris sa­xel­m­wi­fos me­Ta­u­ri.

mux­li 49.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­den­ti ir­Ce­va sa­yo­vel­Tao, Ta­nas­wo­ri da pir­da­pi­ri sa­ar­Cev­no uf­le­bis sa­fuZ­vel­ze fa­ru­li ken­Wis­y­riT 5 wlis va­diT.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­den­tad air­Ce­va af­xa­zi erov­ne­bis  res­pub­li­ka af­xa­ze­Tis mo­­qa­la­qe, 35 wli­dan 65 wlam­de asa­kis sa­ar­Cev­no uf­le­bis mqo­ne pi­ri.

(...)

muxli 52.

misi uflebamosilebis Sesrulebisas respublika afaxazeTis prezidenti aCerebs Tavis wevrobas politikur partiaSi da sazogadoebriv gaerTianebebSi…

mux­li 53 . af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­den­ti:

1) uz­run­vel­yofs ada­mi­a­nis uf­le­bi­sa da Ta­vi­suf­le­be­bis, af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis kon­s­ti­­tu­ci­i­sa da ka­no­ne­bis, mi­si sa­er­Ta­So­ri­so val­de­bu­le­be­bis dac­vas;

2) gan­saz­R­v­ravs sa­Si­nao da sa­ga­reo po­li­ti­kis Zi­ri­Tad mi­mar­Tu­le­bebs;

3) ofi­ci­a­lu­rad war­mo­ad­gens sa­xel­m­wi­fos sa­er­Ta­So­ri­so saq­me­eb­Si;

4) xels awers sa­xel­m­wi­fo­Ta­So­ri­so Se­Tan­x­me­bebs;

5) iRebs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis uSiS­ro­e­bi­sa da te­ri­to­ri­u­li mTli­a­no­bis uz­run­vel­yo­fis Ro­nis­Zi­e­bebs, ayalibebs da xelmZRvanelobs uSisroebis sabWos...

6) am­t­ki­cebs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis sam­xed­ro doq­t­ri­nas;

7) aris af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis Se­i­a­ra­Re­bu­li Za­le­bis mTa­var­sar­da­li;

8) niS­navs da ga­mo­iw­vevs res­pub­li­ka af­xa­ze­Tis dip­lo­ma­ti­ur war­mo­mad­gen­lebs uc­xo­e­Tis sa­xel­m­wi­fo­eb­sa da sa­er­Ta­So­ri­so or­ga­ni­za­ci­eb­Si ...

13) respublika afxazeTSi moqalaqeTa uSiSroebis uzrunvelyofis interesebisaTvis kanonmdeblobis Tanaxmad SemoiRebs sagangebo da samxedro mdgomareobas parlamentis mier Semdgomi damtkicebiT;

15) niSnavs respublika afxazeTis parlamentis arCevnebs;

18) auqmebs saministroebis da uwyebebis, raionebis da qalaqebis aRmasrulebeli xeli­suf­­lebis, agreTve TviTmmarTvelobis adgilobrivi organoebis xelmZRvanelebis aqtebs, Tu es aqtebi ewinaaRmdegebian respublika afxazeTis konstituciasa da kanonmdeblobas;

19) niSnavs referendums Tavisi iniciativiT, respublika afxazeTis parlamentis agreTve umaRlesi sasamarTlos moTxovniT, kanoniT dadgenili wesiT;

20) yovelwliurad parlaments mimarTavs weriliT qveyanaSi mdgomareobis, saxelmwifos saSinao da sagareo politikis ZiriTadi mimarTulebebis Sesaxeb, waradgens saxelmwifo biu­je­tis proeqts da angariSs misi Sesrulebis Sesaxeb;

21) ufleba aqvs moiTxovs parlamentis riggareSe sxdomis mowveva;

22) wyvets kanonis Sesabamisad respublika afxazeTis moqalaqeobis sakiTxebs

23) axorcielebs Sewyalebas;

24) ajildoebs saxelmwifo jildoebiT, aniWebs sapatio, samxedro specialur wodebebs;

(…)

muxli 54.

respublika afxazeTis prezidentTan erTad airCeva respublika afxazeTis vice-pre­zi­den­ti. respublika afxazeTis vice-prezidentis kandidaturas waradgens respublika afxa­ze­Tis prezidenti.

vice-prezidentad SeiZleba arCeul iqnas respublika afxazeTis moqalaqe, romelic aris aranakleb 35 wlis askisa da araumetes 60 wlisa.

respublika afxazeTis vice-prezidenti Tavisi movaleobebis Sesrulebis dros aCerebs Tavis wevrobas politikur partiebsa da sazogadoebriv gaerTianebebSi.

respublika afxazeTis vice-prezidenti ara ris parlamentis wevri, mas ar SeuZlia da­i­ka­vos araviTari sxva Tanamdeboba saxelmwifo da sazogadoebriv organoebSi, samewarmeo struq­turebSi.

(…)

muxli 55.

respublika afxazeTis vice-prezidenti prezidentis davalebiT axorcielebs mis da­va­le­bebs, cvlis prezidents misi aryofnis an movaleobis Sesrulebis SeuZleblobis dros.

(…)

muxli 56.

respublika afxazeTis prezidenti qveynis mTel teritoriaze aRmasrulebeli xelisuf­lebis saerTo xelmZRvanelobis ganxorcielebisaTvis xelmZRvanelobs  respublika afxazeTis mi­nistrTa kabinets.

ministrTa kabinets ayalibebs  respublika afxazeTis prezidenti da angariSvaldebulia mis winaSe.

ministrTa kabinetis SemadgenlobaSi Sedian premier-ministri, vice-prezidenti, minis­trebi, sxva Tanamdebobis pirebi gaTvaliswinebuli kanoniT.

muxli 59.

respublika afxazeTis uflebamosileba ar SeiZleba gamoyenebul iqnes konstituciuri wyobis Secvlis, saxelmwifo xelisuflebis kanonierad arCeuli sxva organoebis daTxovnis an SeCerebebisaTvis.

muxli 61.

respublika afxazeTis gadawyvetilebebi, romlebic ar Seesabamebian respublika afxa­ze­Tis konstitucias da kanonebs, SeiZleba gaauqmos respublika afxazeTis uzenaesma sasamar­Tlom.

muxli  64.

respublika afxazeTis prezidentis mier  micemuli ficis, respublika afxazeTis kon­sti­tuciisa da kanonebis darRvevis SemTxvevaSi, is SeiZleba gadayenebul iqnes Tanamdebobidan.

aseTi gadawyvetileba miiReba parlamentis mier respublika afxazeTis uzenaesi sasa­mar­Tlos daskvnis safuZvelze respublika afxazeTi parlamentis saerTo ricxvis ori mesamedis um­ravlesobiT.

mux­li 74.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis sa­sa­mar­T­los ga­daw­y­ve­ti­le­ba ga­mo­aqvs af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis sa­xe­liT.

mux­li 76.

af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis ge­ne­ra­lu­ri pro­ku­ro­ri Ta­nam­de­bo­ba­ze iniS­ne­ba da Ta­nam­de­bo­bi­­dan Ta­vi­suf­l­de­ba af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis pre­zi­den­tis war­d­gi­ne­biT af­xa­ze­Tis res­pub­li­kis par­la­men­tis mi­er.

(...)

1994 wlis 26 no­em­be­ri.

( www.arsny.org;  ga­ze­Ti «Абхазия», № 4, 1995 we­li. sa­ku­Ta­ri Tar­g­ma­ni)