afxazeTis avtonomiuri sabWoTa socialisturi respublikis kanoni afxazeTis assr konstituciis (ZiriTadi kanoni) cvlilebebisa da damatebebis Sesaxeb

... afxazeTis avtonomiuri sabWoTa socialisturi respublikis uzenaesi sabWo adgens:

Setanil iqnes afxazeTis assr konstituciaSi Semdegi cvlilebebi da damatebani:

(...)

muxli 11. martodmarto afxazeTis assr saxelmwifo sakuTrebas, misi teritoriis far­gleb­Si, warmoadgens miwa, misi wiaRiseuli, wylebi, tyeebi, bunebrivi resursebi.

bunebriv simdidreebTan erTad afxazeTis assr erovnul Rirsebas warmoadgens warmoebis sa­Sualebani mrewvelobaSi, mSeneblobaze, soflis meurneobaSi, transportisa da kavSir­gab­mu­lobis saSualebani, savaWro, komunaluri sawarmoebi, sayofacxovrebo momsaxurebisa da sxva sawarmoTa qoneba, ZiriTadi saqalaqo sacxovrebeli fondi, agreTve sxva qoneba, rac aucile­be­lia respublikis amocanebis gansaxorcieleblad.

(...)

muxli 75. afxazeTis assr saxalxo deputatTa sabWoebis uflebamosilebaTa vada xuTi welia. gamonaklis SemTxvevebSi afxazeTis assr uzenaesi sabWos uflebamosilebis vada Se­iZ­le­ba gagrZeldes, magram araumetes 6 TviT.

(…)

afxazeTis assr uzenaesi sabWosa da afxazeTis assr adgilobriv sabWoebSi saxalxo de­pu­tatTa arCevnebis vadebi da wesi ganisazRvreba afxazeTis assr konstituciiTa da kanonebiT.

muxli 76. respublikuri (assr) da adgilobrivi mniSvnelobis umniSvnelovanesi sakiTxebi wydeba Sesabamisad afxazeTis assr uzenaesi sabWosa da saxalxo deputatTa adgilobrivi sab­Wo­ebis sesiebze, anda gadaecema referendumisaTvis.

(…)

Tanamdebobis pirT, romlebsac irCeven an niSnaven saxalxo deputatTa sabWoebi, mo­sa­mar­TleTa garda, ar SeuZliaT daikavon TavianTi Tanamdebobani or vadaze metiT.

(...)

7. me-11 Tavi Camoyalibdes Semdegi redaqciiT:

Tavi 11.

afxazeTis assr uzenaesi sabWo

muxli 93. afxzeTis assr saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoa afxazeTis assr uzenaesi sabWo.

(…)

afxazeTis assr uzenaesi sabWo:

1. iRebs afxazeTis assr konstitucias, Seaqvs masSi cvlilebebi;

2. aprotestebs ssr kavSirisa da saqarTvelos respublikis ministrTa sabWoebis dad­ge­ni­lebebsa da gankargulebebs, Tu isini arRveven avtonomiuri respublikis uflebebs;

3. aCerebs Tavis teritoriaze ssr kavSirisa da saqarTvelos respublikis ministrTa sab­Wo­ebis, saxelmwifo komitetebisa da uwyebaTa aqtebis moqmedebas, im SemTxvevaSi Tu isini ar­Rve­ven afxazeTis assr konstitucias da kanonmdeblobas;

(…)

5. amtkicebs perspeqtiul gegmebs da afxazeTis assr ekonomikuri da socialuri ganvi­Ta­rebis umniSvnelovanes respublikur programebs, ekonomikuri da socialuri ganviTarebis sa­xelmwifo gegmebs, ixilavs da amtkicebs afxazeTis assr saxelmwifo biujets, kontrols uwevs gegmisa da biujetis Sesrulebis mimdinareobas, amtkicebs angariSebs maTi Sesrulebis Se­saxeb, saWiroebis SemTxvevaSi cvlilebebi Seaqvs gegmasa da biujetSi, ssr kavSiris, saqar­Tve­los respublikis kanonmdeblobis Sesabamisad awesebs Semosavlebs, romlebic unda Semo­vi­des afxazeTis assr saxelmwifo biujetis Sesaqmnelad;

6. uzrunvelyofs kanonmdebluri regulirebis erTianobas, afxazeTis assr mTels te­ri­to­riaze, afxazeTis assr kompetenciis farglebSi axdens sakuTrebrivi urTierTobebis, saxal­xo meurneobis marTvis organizaciisa da socialur-kulturuli mSeneblobis, sabiujeto-sa­fi­nanso sistemis, garemos dacvisa da bunebrivi resursebis gamoyenebis kanonmdeblur regu­li­rebas, adgens im konstituciuri uflebebis, Tavisuflebebisa movaleobebis realizaciis wess, romlebic afxazeTis assr gamgeblobas ganekuTvneba, iZleva afxazeTis assr kanonebis ganmartebas;

7. adgens respublikuri (assr) da adgilobrivi xelisuflebis organoebisa da marTvis organizaciisa da saqmianobis wess, kanonmdeblobis Sesabamisad gansazRvravs respublikuri (assr) sazogadoebrivi organizaciebis samarTlebriv statuss;

8. axdens raionebis, qalaqebi, dabebis, sxva dasaxlebuli punqtebis saxelis mikuTvnebasa da saxelis gadarqmevas;

9. warmarTavs saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebis saqmianobas;

10. Rebulobs gadawyvetilebebs sayovelTao saxalxo kenWisyris (referendumis) mowyobis Sesaxeb;

11. irCevs afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomares;

12. irCevs asxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris pirvel moadgiles da moadgiles;

13. niSnavs afxazeTis assr ministrTa sabWos Tavmjdomares, winaswar ixilavs ram mis saprogramo gancxadebas;

14. irCevs afxazeTis assr saxalxo kontrolis komitets da afxazeTis assr umaRles sa­sa­marTlos, niSnavs afxazeTis assr mTavar saxalxo arbitrs;

15. amtkicebs afxazeTis assr saxelmwifo arbitraJis kolegias da afxazeTis assr umaR­le­si sasamarTlos presidiums;

16. irCevs afxazeTis assr konstituciuri zedamxedvelobis komitets;

17. amtkicebs afxazeTis assr minstrTa sabWos Tavmjdomaris wardginebiT afxazeTis assr mi­nistrTa sabWos Semadgenlobas, Seaqvs masSi cvlilebebi, qmnis da auqmebs afxazeTis assr mi­nistrTa sabWos winadadebiT afxazeTis assr saministroebs da afxazeTis assr saxelmwifo ko­mitetebs;

18. regularulad ismens mis mier Seqmnili an arCeuli organoebis angariSebs, agreTve da­niSnul Tu arCeul Tanamdebobis pirTa angariSebs, wyvets sakiTxs afxazeTis assr mTav­ro­bi­sa da mTavrobis calkeul wevrTa ndobis Sesaxeb;

19. axorcielebs controls afxazeTis assr konstituciis dacvisadmi, auqmebs afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumis brZanebulebebs da dadgenilebebs, afxazeTis assr uzenaesi sab­Wos prezidiumis Tavmjdomaris gankargulebebs, afxazeTis assr ministrTa sabWos dad­ge­ni­lebebsa da gankargulebebs, agreTve saxalxo deputatTa raionuli, saqalaqo (respublikuri daq­vemdebarebis qalaqebis) sabWoebis gadawyvetilebebs, im SemTxvevaSi Tu isini ar Seesaba­me­bi­an ssr kavSiris, saqarTvelos respublikis, afxazeTis assr konstituciebs;

20. niSnavs afxazeTis assr uzenaesi sabWos arCevnebs da amtkicebs afxazeTis assr uzenaesi sab­Wos arCevnebis centraluri saarCevno komisiis Semadgenlobas, niSnavs adgilobrivi sab­Wo­ebis saxalxo deputatTa arCevnebs;

21. amtkicebs afxazeTis assr saxelmwifo jildoebs;

22. iRebs afxazeTis assr kanonebsa da dagenilebebs;

23. axorcielebs sakanonmdeblo iniciativas saqarTvelos ssr uzenaes sabWoSi, ssr kav­Si­ris saxalxo deputatTa yrilobaze, ssr kavSiris da saqarTvelos respublikis uzenaes sab­Wo­ebSi Seaqvs winadadebani saqarTvelos saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWos riggareSe se­siis mowvevis Sesaxeb;

24. wyvets nacionaluri kulturisa da enis ganviTarebis, istoriuli Zeglebis dacvis da bu­nebis dacvis sakiTxebs;

(...)

muxli 97. afxazeTis assr uzenaes sabWos yovelwliurad iwvevs afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumi morig sesiebze.

riggareSe sesias iwvevs afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumi Tavisi iniciativiT an afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris winadadebiT an afxazeTis assr uzenaesi sab­Wos Semadgenlobis aranakleb erTi mesamedis winadadebiT.

(...)

muxli 98. sakanonmdeblo iniciativis ufleba afxazeTis assr uzenaes sabWoSi ekuTvnis afxazeTis assr uzenaesi sabWos deputatebs, afxazeTis assr  uzenaesi sabWos prezidiums, afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tamjdomares, afxazeTis assr  konstituciuri zedamxedvelobis komitets, afxazeTis assr ministrTa sabWos, afxazeTis assr uzenaesi sabWos komisiebs, afxazeTis assr saxalxo kontrolis komitets, afxazeTis assr umaRles sasamarTlos, afxazeTis assr mTavar swaxelmwifo arbitrs, afxazeTis assr prokurors.

sakanonmdeblo iniciativis uflebiT sargebloben agreTve politikuri da sazogadoebrivi organizaciebi, maTi respublikuri organoebis (assr) saxiT.

muxli 99. ... kanoni da afxazeTis assr uzenaesi sabWos sxva aqti, miRebulad iTvleba Tu mas xma misca afxazeTis assr uzenaesi sabWos wevrTa saerTo ricxvis umetesobam.

(…)

afxazeTis assr kanonebi, dadgenilebani da afxazeTis assr uzenaesi sabWos sxva aqtebi qvey­ndeba afxazur, qarTul da rusul enebze.

(...)

muxli 100. afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare afxazeTis assr umaRlesi Ta­nam­debobis piria da warmoadgens mas respublikis SigniT da mis sazRvrebs gareT.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomares irCevs afxazeTis assr uzenaesi sabWo af­xa­zeTis assr saxalxo deputatTagan faruli kenWisyriT, alternatiul safuZvelze xuTi wlis va­diT da ara umetes ori vadiT zedized.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare angariSvaldebulia afxazeTis assr uze­na­esi sabWos winaSe.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare SeiZleba nebismier dros faruli kenWis­yriT gaiwvios afxazeTis assr uzenaesma sabWom.

sakiTxi gawvevis Sesaxeb gamoaqvT kenWissayrelad, Tu amas moiTxovs afxazeTis assr uze­na­esi sabWos deputatTa saerTo ricxvis aranakleb erTi mesamedi.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris vadamde ganTavisuflebis SemTxvevaSi af­xa­zeTis assr uzenaesi sabWo erTi Tvis vadaSi irCevs afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdo­ma­res. afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris arCevamde Tavmjdomaris movaleobas as­ru­lebs afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris pirveli moadgile.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomaris aryofnis anda mis mier Tavisi movaleobis Ses­rulebis SeuZleblobis SemTxvevaSi mis movaleobebs asrulebs pirveli moadgile an mo­ad­gi­le.

muxli 101. afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare:

1. saerTo xelmZRvanelobas uwevs im sakiTxebis momzadebas, romlebic unda ganixilos af­xazeTis assr uzenaesma sabWom, Tavisi xelmoweriT aqveynebs afxazeTis assr kanonebs, af­xa­ze­Tis assr uzenaesi sabWosa da afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumis mier miRebul sxva aqtebs;

2. afxazeTis assr uzenaes sabWos warmoudgens afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdo­ma­ris pirveli moadgilis Tanamdebobaze asarCev kandidaturas, agreTve winadadebebs afxaze­Tis assr konstituciuri zedamxedvelobis komitetis personaluri Semadgenlobis Sesaxeb;

3. afxazeTis assr uzenaes sabWos warudgens kandidaturebs afxazeTis assr ministrTa sab­Wos Tavmjdomaris, afxazeTis assr saxalxo kontrolis komitetis Tavmjdomaris, afxa­ze­Tis assr uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris, afxazeTis assr mTavari saxelmwifo arbitris Ta­namdebobaze dasaniSnavad Tu asarCevad; warudgens afxazeTis assr prokurors;

4. aCerebs afxazeTis assr ministrTa sabWos dadgenilebebisa da gankargulebebis, aseve saxalxo deputatTa adgilobrivi sabWoebis gadawyvetilebaTa moqmedebas SemdgomSi sakiTxis afxazeTis assr uzenaesi sabWos gansaxilvelad gataniT.

5. afxazeTis assr uzenaes sabWos warudgens moxsenebebs respublikis mdgomareobisa da sxva aqtualuri politikuri sakiTxebis Sesaxeb.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare gamoscems gankargulebebs.

mux­li 102. af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mi aris af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos wi­na­Se an­ga­riS­val­de­bu­li or­ga­no, ro­me­lic uz­run­vel­yofs af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos mu­Sa­o­bis or­ga­ni­za­ci­as da axor­ci­e­lebs sxva uf­le­ba­mo­si­le­bas af­xa­ze­Tis assr kon­s­ti­tu­ci­­i­Ta da af­xa­ze­Tis assr ka­no­ne­biT gaT­va­lis­wi­ne­bul far­g­leb­Si.

af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mis Se­mad­gen­lo­ba­Si Se­di­an Ta­nam­de­bo­bis mi­xed­viT: af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos Tav­m­j­do­ma­re, af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos Tav­m­j­do­ma­­ris mo­ad­gi­le­e­bi, af­xa­ze­Tis assr sa­xal­xo kon­t­ro­lis ko­mi­te­tis Tav­m­j­do­ma­re, af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos mud­mi­vi ko­mi­si­e­bis Tav­m­j­do­ma­re­e­bi.

af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­ums me­Ta­u­robs af­xa­zeTis assr uze­na­e­si sab­Wos Tav­­m­j­do­ma­re, af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos uf­le­ba­mo­si­le­bis va­dis gas­v­lis Sem­deg af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mi inar­Cu­nebs Ta­vis uf­le­ba­mosi­le­bas ax­lad ar­Ce­u­li af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pir­vel sxdo­mam­de.

mux­li 103. af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mi:

1. iw­vevs af­xa­ze­Tis uze­na­e­si sab­Wos se­si­ebs;

2. or­ga­ni­ze­bas uwevs af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos sxdo­ma­Ta mom­za­de­bas;

3. ko­or­di­na­ci­as uwevs af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos mud­mi­vi da dro­e­bi­Ti ko­mi­si­e­bis saq­mi­a­no­bas;

4. xels uw­yobs af­xa­ze­Tis assr sa­xal­xo de­pu­ta­tebs ma­Ti uf­le­ba­mo­si­le­bis gan­xor­ci­e­le­ba­Si da uz­run­vel­yofs maT sa­Wi­ro in­for­ma­ci­iT;

5. niS­navs da uz­run­vel­yofs af­xa­ze­Tis assr sa­xal­xo de­pu­tat­Ta ad­gi­lob­ri­vi sab­Wo­e­bis ar­Cev­ne­bis Ca­ta­re­bas;

6. or­ga­ni­za­ci­as uwevs sa­xal­xo ken­Wis­y­ris (re­fe­ren­du­mis) mom­za­de­ba­sa da Ca­ta­re­bas, ag­reT­ve af­xa­ze­Tis assr ka­no­ne­bis pro­eq­te­bi­sa da sa­xel­m­wi­fo cxov­re­bis sxva yve­la­ze mniS­v­ne­lo­va­ni sa­kiT­xe­bis sa­xal­xo gan­xil­vas;

7. ad­gens af­xa­ze­Tis assr sa­max­sov­ro da Rir­s­Se­sa­niS­nav dRe­ebs;

8. ajil­do­ebs af­xa­ze­Tis assr sa­xel­m­wi­fo jil­do­e­biT;

9. aq­vey­nebs af­xa­zur, qar­Tul da ru­sul eneb­ze af­xa­ze­Tis assr ka­no­nebs da af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos, af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mis, af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos Tav­m­j­do­ma­ris mi­er mi­Re­bul sx­va aq­tebs.

10. af­xa­ze­Tis assr uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­u­mi ga­mos­cems brZa­ne­bu­le­bebs da iRebs dad­ge­ni­le­bebs...

10. afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumi gamoscems brZanebulebebs da iRebs dadgenilebebs, romlebic miRebulad iTvleba, Tu maT xma misca afxazeTis assr uzenaesi sabWos prezidiumis SemadgenlobaSi Semaval pirTa umetesobam.

(...)

14. 163-e muxli Camoyalibdes Semdegi redaqciiT:

muxli 163. afxazeTis assr konstituciaSi cvlilebebis da damatebebis Setana xdeba afxazeTis assr uzenaesi sabWos gadawyvetilebiT, romelsac miiRebs afxazeTis assr uzenaesi sabWo, deputatTa saerTo ricxvis aranakleb ori mesamedis umravlesobiT.

afxazeTis assr uzenaesi sabWos Tavmjdomare v. g. arZinba.

q. soxumi, 1990 wlis 4 dekemberi

 (gazeTi “axali afxazeTi”, # 234, 1990 wlis 8 dekemberi)