afxazi xalxis yrilobaze
miRebuli deklaracia
8 noemberi 1917 weli
revoluciamde xalxis TviTmoqmedeba SezRuduli iyo, vinaidan yvelaferSi `TviTmoqmedebdnen~ mxolod Zveli reJimis msaxurebi.
revoluciam yvela sazogadoebriv-politikur da erovnul jgufs misca
TviTgamorkvevis da sakuTari interesebis dacvis ufleba da
SesaZlebloba.
administraciul dawesebulebaTa miRma, yvelgan Seiqmna profesiuli kavSirebi da politikuri organizaciebi,
rogorc muSaTa da jariskacTa deputatebis
sabWoebi da sxv. _ es kavSirebi
da organizaciebi, xels uwyoben ra
revoluciis monapovarTa ganmtkicebas, amave dros icaven im
klasebisa da masebis uflebebsa da interesebs, romlebsac meTauroben.
udavod, esaWiroeboda ra mefis imperializmis mier Cagruli erovnebebis
mxardaWera revoluciam wamoayena erTa TviTgamorkvevis lozungi, romelic xarbad aitaces dainteresebulma masebma da mraval
adgilas dauyovnebliv daiwyes cxovrebaSi danergva (ukraina, fineTi).
afxazi xalxi, iseve, rogorc
ruseTis respublikis sxva xalxebi, revoluciaSi
xedavs upirvelesad yovlisa erovnuli TviTgamorkvevis Tavisuflebas.
yovelive zemoTqmulis gaTvaliswinebiT, afxazi xalxis yriloba
gadaWriT afiqsirebs, rom afxazeTsac, romelic aTaswlovan istorias iTvlis da gaaCnia udidesi
Taviseburebani Tavisi cxovrebis mowyobaSi, unda gaaCndes iseTi
erovnul-politikuri organizacia,
romelic afxazi xalxis gaerTianebiT, gamoxatavda umravlesobis nebas da misi
interesebis sadarajoze idgeboda.
aseTi organizacia iqneba
afxazTa saxalxo sabWo.
afxazTa saxalxo sabWo
amocana SemdegSi unda mdgomareobdes.
I. pirvel rigSi, revoluciis monapovarTa dacva da gamagreba da masebis
politikuri aRzrda da organizacia.
afxaz
xalxs esmis, rom revoluciazea damokidebuli yvela Tavisuflebani, maT Soris
afxazeTis Tavisuflebac.
mravalricxovani
anarqiuli gaelvebani, romelnic mravlad SeimCneva mTel qveyanaSi, ueWvelad
amtkiceben, rom saxalxo masebi fxizlad unda idgnen Tavisuflebis da revoluciis
sadarajoze, vinaidan jer kidev srulad araa mocilebuli yvela safrTxe.
amave
dros saxalxo masebi, iseve, rogorc yvelgan ruseTSi, dacemuli reJimis
danaSaulebrivi politikis wyalobiT, aRmoCndnen arasaTanadod momzadebulni da
organizebulni da es masebi SeiZleba iqcnen revoluciis saimedo sayrdenad, mxolod
maSin, rodesac isini Sekrulni iqnebian erT organizebul da Segnebul mTlianobad.
afxazTa
saxalxo sabWom masebis revoluciuri Segnebis amaRlebisa da ganviTarebisaken
mimarTul RonisZiebaTa garda, unda gaataros gadamWreli zomebi afxazi xalxisagan
realuri revoluciur-organizebuli Zalis Sesaqmnelad.
II. afxazTa saxalxo sabWom agreTve unda daicvas afxazi xalxis erovnuli,
kulturul-ekonomikuri interesebi da politikuri uflebebi, nebismieri
Tavdasxmisagan, saidanac ar unda momdinareobdes igi.
gansacdel
mSfoTvare droSi, rodesac mravali ram dangreulia saZirkvlamde da bevri ram
Tavidan iqmneba, rodesac radikalurad icvleba mTeli ruseTis cxovrebis pirobebi
da viTareba da, maSasadame, afxazeTSic, _ TiToeuli xalxi fxizlad unda
adevnebdes Tvalyurs imas, rom misi uflebebi da interesebi ar dazaraldnen
xelyofisagan da ar iqnen daviwyebulni ruseTis axal sawyisebze gardaqmnisas.
afxazi xalxi darwmunebulia imaSi, rom misi Zmebi, CrdiloeT kavkasiis da
daRestnis mTielebi, mxars dauWeren mas im SemTxvevaSi, rodesac is daicavs Tavis
uflebebs.
III. afxazTa saxalxo sabWos erT-erTi Semdegi mniSvnelovani amocanaa afxazi
xalxis TviTgamorkvevisaTvis muSaoba.
am
dros aucilebelia gvaxsovdes, rom am procesSi ar iqneba TviTgamorkvevis uflebis
neli ganxorcieleba, aramed umTavresad, iqneba momzadeba TvigamorkvevisaTvis,
romlis saboloo formebi gairkveva ruseTis yvela xalxebis damfuZnebel krebaSi.
es
momzadeba unda gamoixatos imaSi, rom yvela arsebuli masalis Segrovebis da
xalxis nebis asaxvis Semdeg, SemuSavdes afxazeTis sxvadasxva sakiTxis
organizaciis proeqtebi.
amave
dros afxazeTis saxalxo sabWom Tavis Tavze unda aiRos iseTi sakiTxebis dauyovnebeli
gadawyveta, romelnic dakavSirebulni arian ra TviTgamorkvevasTan, drois
moTxovnebis gamo gadadebas ver iTmenen (saskolo sakiTxi da sxv).
IV. afxazi xalxi Sedis CrdiloeT kavkasiis, daRestnisa da afxazeTis
gaerTianebul mTielTa kavSirSi _ da, ra Tqma unda, saWiroebs Tavis Crdiloel
ZmebTan yvelaze mWidro kavSiris SenarCunebas.
afxazi
xalxis mTielTa kavSirTan, misi centraluri komitetis saxiT gamaerTianebeli
organo iqneba afxazTa saxalxo sabWo, romelic gaatarebs kavSiris saerTo
politikur lozungebs da dadgenilebebs.
CamoTvlili
amocanebisa da miznebis garda, romelTa ganxorcielebisaken unda miiswrafodes
afxazTa saxalxo sabWo, am sabWos kompetenciaSi unda Sevidnen agreTve mimdinare
xasiaTis sakiTxebic, romelTa gadasawyvetad aqamde ar arsebobda organizebuli saxalxo
centri.
is
ZiriTadi amocanebi, romelnic afxaz xalxs cxovrebam da revoluciam dauyena da
romelnic valdebulia Seasrulos afxazTa saxalxo sabWom, gansazRvravs am sabWos
pozicias kavkasiisa da ruseTis yvela politikuri organizaciisa da
administraciuli dawesebulebis mimarT.
afxazTa
saxalxo sabWo, rogorc organo, pasuxismgebeli upirvelesad yovlisa afxazi xalxis
winaSe da misi interesebis da uflebebis damcveli, cnobs xelisuflebas da
kompetencias soxumis saolqo komitetis, amierkavkasiis sagangebo komitetis, amierkavkasiis,
gaerTianebul mTielTa kavSiris centraluri komitetis da droebiTi mTavrobis yvela
sazogadoebriv-politikuri da administraciuli dawesebulebis da pirisas imdenad,
ramdenadac am organizaciebisa da dawesebulebebis mier daculi iqneba revoluciis
da demokratiis lozungebi da ar dairRveva afxazi xalxis erovnuli interesebi da
politikuri uflebebi.
xolo
im SemTxvevebSi, rodesac romelime administraciuli dawesebuleba, piri an
sazogadoebriv-politikuri organizacia asrulebs aqts an gamoscems dadgenilebas,
romelic ewinaaRmdegeba demokratiis principebs an arRvevs afxazi xalxis
erovnul-politikur, kulturul, ekonomikur interesebs da uflebebs-afxazTa saxalxo
sabWo itovebs gadamWreli protestis da xalxTan erToblivad revoluciuri
ukuqmedebis uflebas.
afxazi
xalxi, dgams ra pirvel nabijebs Tavisi erovnuli arsis gamosavlenad da mis
cxovrebaSi gasatareblad, gamoxatavs survils, rom soxumis olqisa da
amierkavkasiis danarCen erebs da sazogadoebriv jgufebs da organizaciebs
sjerodeT imis, rom afxazebi, romelnic Zveli reJimisas ganicdidnen aramarto
socialur, aramed erovnul Cagvrasac, ormagad revoluciurni arian da swyuriaT
erToblivi Zmuri cxovreba yvela Tavis mezobelTan.
(Союз
объединенных
горцев
Северного
Кавказа и
Дагестана (1917–1918).
Горская
Республика
(1918–1920). Документы
и материалы.
Махачкала, 1994,
стр. 80-83. sakuTari Targmani)