afxazi xalxis yrilobaze miRebuli deklaracia

8 noemberi 1917 weli

revoluciamde xalxis TviTmoqmedeba SezRuduli iyo, vinaidan yvelaferSi `TviTmoqmedebdnen~ mxolod Zveli reJimis msaxurebi. revoluciam yvela sazogadoebriv-politikur da erovnul jgufs misca TviTgamorkvevis da sakuTari interesebis dacvis ufleba da SesaZlebloba.

administraciul dawesebulebaTa miRma, yvelgan Seiqmna profesiuli kavSirebi da politikuri organizaciebi, rogorc muSaTa da jariskacTa deputatebis sabWoebi da sxv. _ es kavSirebi da organizaciebi, xels uwyoben ra revoluciis monapovarTa ganmtkicebas, amave dros icaven im klasebisa da masebis uflebebsa da interesebs, romlebsac meTauroben.

udavod, esaWiroeboda ra mefis imperializmis mier Cagruli erovnebebis mxardaWera revoluciam wamoayena erTa TviTgamorkvevis lozungi, romelic xarbad aitaces dainteresebulma masebma da mraval adgilas dauyovnebliv daiwyes cxovrebaSi danergva (ukraina, fineTi).

afxazi xalxi, iseve, rogorc ruseTis respublikis sxva xalxebi, revoluciaSi xedavs upirvelesad yovlisa erovnuli TviTgamorkvevis Tavisuflebas.

yovelive zemoTqmulis gaTvaliswinebiT, afxazi xalxis yriloba gadaWriT afiqsirebs, rom afxazeTsac, romelic aTaswlovan istorias iTvlis da gaaCnia udidesi Taviseburebani Tavisi cxovrebis mowyobaSi, unda gaaCndes iseTi erovnul-politikuri organizacia, romelic afxazi xalxis gaerTianebiT, gamoxatavda umravlesobis nebas da misi interesebis sadarajoze idgeboda.

aseTi organizacia iqneba afxazTa saxalxo sabWo.

afxazTa saxalxo sabWo amocana SemdegSi unda mdgomareobdes.

I. pirvel rigSi, revoluciis monapovarTa dacva da gamagreba da masebis politikuri aRzrda da organizacia.

afxaz xalxs esmis, rom revoluciazea damokidebuli yvela Tavisuflebani, maT Soris afxazeTis Tavisuflebac.

mravalricxovani anarqiuli gaelvebani, romelnic mravlad SeimCneva mTel qveyanaSi, ueWvelad amtkiceben, rom saxalxo masebi fxizlad unda idgnen Tavisuflebis da revoluciis sadarajoze, vinaidan jer kidev srulad araa mocilebuli yvela safrTxe.

amave dros saxalxo masebi, iseve, rogorc yvelgan ruseTSi, dacemuli reJimis danaSaulebrivi politikis wyalobiT, aRmoCndnen arasaTanadod momzadebulni da organizebulni da es masebi SeiZleba iqcnen revoluciis saimedo sayrdenad, mxolod maSin, rodesac isini Sekrulni iqnebian erT organizebul da Segnebul mTlianobad.

afxazTa saxalxo sabWom masebis revoluciuri Segnebis amaRlebisa da ganviTarebisaken mimarTul RonisZiebaTa garda, unda gaataros gadamWreli zomebi afxazi xalxisagan realuri revoluciur-organizebuli Zalis Sesaqmnelad.

II. afxazTa saxalxo sabWom agreTve unda daicvas afxazi xalxis erovnuli, kulturul-ekonomikuri interesebi da politikuri uflebebi, nebismieri Tavdasxmisagan, saidanac ar unda momdinareobdes igi.

gansacdel mSfoTvare droSi, rodesac mravali ram dangreulia saZirkvlamde da bevri ram Tavidan iqmneba, rodesac radikalurad icvleba mTeli ruseTis cxovrebis pirobebi da viTareba da, maSasadame, afxazeTSic, _ TiToeuli xalxi fxizlad unda adevnebdes Tvalyurs imas, rom misi uflebebi da interesebi ar dazaraldnen xelyofisagan da ar iqnen daviwyebulni ruseTis axal sawyisebze gardaqmnisas. afxazi xalxi darwmunebulia imaSi, rom misi Zmebi, CrdiloeT kavkasiis da daRestnis mTielebi, mxars dauWeren mas im SemTxvevaSi, rodesac is daicavs Tavis uflebebs.

III. afxazTa saxalxo sabWos erT-erTi Semdegi mniSvnelovani amocanaa afxazi xalxis TviTgamorkvevisaTvis muSaoba.

am dros aucilebelia gvaxsovdes, rom am procesSi ar iqneba TviTgamorkvevis uflebis neli ganxorcieleba, aramed umTavresad, iqneba momzadeba TvigamorkvevisaTvis, romlis saboloo formebi gairkveva ruseTis yvela xalxebis damfuZnebel krebaSi.

es momzadeba unda gamoixatos imaSi, rom yvela arsebuli masalis Segrovebis da xalxis nebis asaxvis Semdeg, SemuSavdes afxazeTis sxvadasxva sakiTxis organizaciis proeqtebi.

amave dros afxazeTis saxalxo sabWom Tavis Tavze unda aiRos iseTi sakiTxebis dauyovnebeli gadawyveta, romelnic dakavSirebulni arian ra TviTgamorkvevasTan, drois moTxovnebis gamo gadadebas ver iTmenen (saskolo sakiTxi da sxv).

IV. afxazi xalxi Sedis CrdiloeT kavkasiis, daRestnisa da afxazeTis gaerTianebul mTielTa kavSirSi _ da, ra Tqma unda, saWiroebs Tavis Crdiloel ZmebTan yvelaze mWidro kavSiris SenarCunebas.

afxazi xalxis mTielTa kavSirTan, misi centraluri komitetis saxiT gamaerTianebeli organo iqneba afxazTa saxalxo sabWo, romelic gaatarebs kavSiris saerTo politikur lozungebs da dadgenilebebs.

CamoTvlili amocanebisa da miznebis garda, romelTa ganxorcielebisaken unda miiswrafodes afxazTa saxalxo sabWo, am sabWos kompetenciaSi unda Sevidnen agreTve mimdinare xasiaTis sakiTxebic, romelTa gadasawyvetad aqamde ar arsebobda organizebuli saxalxo centri.

is ZiriTadi amocanebi, romelnic afxaz xalxs cxovrebam da revoluciam dauyena da romelnic valdebulia Seasrulos afxazTa saxalxo sabWom, gansazRvravs am sabWos pozicias kavkasiisa da ruseTis yvela politikuri organizaciisa da administraciuli dawesebulebis mimarT.

afxazTa saxalxo sabWo, rogorc organo, pasuxismgebeli upirvelesad yovlisa afxazi xalxis winaSe da misi interesebis da uflebebis damcveli, cnobs xelisuflebas da kompetencias soxumis saolqo komitetis, amierkavkasiis sagangebo komitetis, amierkavkasiis, gaerTianebul mTielTa kavSiris centraluri komitetis da droebiTi mTavrobis yvela sazogadoebriv-politikuri da administraciuli dawesebulebis da pirisas imdenad, ramdenadac am organizaciebisa da dawesebulebebis mier daculi iqneba revoluciis da demokratiis lozungebi da ar dairRveva afxazi xalxis erovnuli interesebi da politikuri uflebebi.

xolo im SemTxvevebSi, rodesac romelime administraciuli dawesebuleba, piri an sazogadoebriv-politikuri organizacia asrulebs aqts an gamoscems dadgenilebas, romelic ewinaaRmdegeba demokratiis principebs an arRvevs afxazi xalxis erovnul-politikur, kulturul, ekonomikur interesebs da uflebebs-afxazTa saxalxo sabWo itovebs gadamWreli protestis da xalxTan erToblivad revoluciuri ukuqmedebis uflebas.

afxazi xalxi, dgams ra pirvel nabijebs Tavisi erovnuli arsis gamosavlenad da mis cxovrebaSi gasatareblad, gamoxatavs survils, rom soxumis olqisa da amierkavkasiis danarCen erebs da sazogadoebriv jgufebs da organizaciebs sjerodeT imis, rom afxazebi, romelnic Zveli reJimisas ganicdidnen aramarto socialur, aramed erovnul Cagvrasac, ormagad revoluciurni arian da swyuriaT erToblivi Zmuri cxovreba yvela Tavis mezobelTan.

(Союз объединенных горцев Северного Кавказа и Дагестана (1917–1918). Горская Республика (1918–1920). Документы и материалы. Махачкала, 1994, стр. 80-83. sakuTari Targmani)