damfuZnebeli krebis prezidiumis sxdomis Jurnali

1920 wlis 31 dekemberi

gansaxilveli sagani

(...)

(sakonstitucio mcire komisiis mier SemuSavebuli proeqti _ afxazeTis avtonomiuri mmarTvelobis debulebisa)

cnoba: es proeqti jer sakonstitucio komisiis plenums ar ganuxilavs da Tavisi saboloo daskvna ar gamouTqvams.

dadgenileba:

sakonstitucio mcire komisiis mier SemuSavebuli proeqti cnobad iqnes miRebuli.

Tavmjdomare al. lomTaTiZe

mdivani k. jafariZe

kancelariis gamge al. zurabiSvili

(saqarTvelos centraluri saxelmwifo saistorio arqivi, f. 1833, anaw. 1, saq. 713, furc. 369)

afxazeTis avtonomiuri mmarTvelobis debuleba

respublikis konstituciis miRebamde saqarTvelos damfuZnebeli kreba aqveynebs qvemore moyvanils droebiT debulebas avtonomiuri afxazeTis marTva-gamgeobisa.

1. afxazeTi _ mdinare mexadiridan enguramde da Savi zRvis napirebidan kavkasionis qedamde saqarTvelos respublikis ganuyofeli nawilia da am sazRvrebSi avtonomiurad uZRveba Tavis Sinaur saqmeebs.

2. avtonoiur afxazeTs aqvs Tavisi adgilobrivi sakanonmdeblo organo saxalxo sabWo, arCeuli ori wliT, sayovelTao, pirdapiri, Tanaswori, faruli da proporciuli saarCevno sistemiT ori sqesis mier.

3. afxazeTis avtonomiuri mmarTvelobis uwyeba vrceldeba afxazeTis sazRvrebSi yvela miwasa da mflobelobaze da yvela iq mcxovreb pirze, Tanaxmad respublikis sazogadod kanonebisa.

4. afxazeTis avtonomiuri mmarTvelobis uwyebas saxeldobr ekuTvnis:

a) _ adgilobrivi finansebi, kasa, gadasaxadebi, sesxi.

b) _ saxalxo ganaTleba _ pirveldawyebiTi, saSualo da umaRlesi swavlebis saqme, sazogadod mTeli kultruli Semoqmedeba.

g) _ adgilobrivi saerobo da saqalaqo TviTmmarTveloba.

d) _ samomrigeblo samosamarTlo dawesebuleba.

e) _ piradi da sazogadoebrivi uzrunvelyofis da wesierebis dacva.

v) _ administracia.

z) _ saxalxo janmrTeloba, medicina, veterinaria.

T) _ mimosvlis saqme _ gzebi adgilobrivi mniSvnelobisa.

i) _ biujetis damtkiceba, adgilobrivi Tanxebis gasvlis angariSis

ganxilva.

k) _ sazogadoebrivi kulturuli saWiroebisaTvis kerZo pirTa uZravi

qonebis CamorTmeva respublikis sazogado kanonebis ZaliT.

l) _ yoveli saqme, romelic respublikis kanoniT afxazeTis saxalxo sabWos gadaecema.

5. garda am saqmeTa, romelnic aRniSnulni arian wina /4/ muxlSi,

afxazeTis avtonomiuri mmarTveloba damoukideblad ganagebs, respublikis kanonebis dros, miwis normis dawesebis saqmes, sazRvravs agreTve saxelmwifo saadgilmamulo fondis xalxisTvis gadacemis formebs.

6. avtonomiuri afxazeTis mmarTvelobis srul gankargulebaSi gadadis yvela adgilobrivi mniSvnelobis miwa, yvela kulturulad mniSvnelovani mamuli da tye, yvela samkurnalo wyali zogad saxelmwifoebriv miwebze rom imyofeba imaT garda, agreTve wylis energia, romelic ar aRemateba aTi aTas cxenis Zalas. yvela miwa da tye zogad saxelmwifoebrivi mniSvnelobisa, gagris klimaturi sadguri da wylis energia aTi aTasi cxenis Zalis zeviT rCeba saxelmwifo sakuTrebad. agreTve saxelmwifos srul gankargulebaSia miwis wiaRi Tanaxmad respublikis sazogado kanonebisa.

7. saxelmwifo ena afxazeTSi aris qarTuli ena, magram saxalxo sabWos SeuZlia SemoiRos skolebSi saxmareblad avtonomiur dawesebulebebSi salaparakod da saqmis sawarmoeblad adgilobrivi ena.

8. afxazeTis teritoriaze moqalaqeTa ufleb-movaleobani(bebs) da moqalaqeobriv Tavisuflebas uzrunvelyofen respublikis konstitucia da kanonebi.

9. adgilobriv dawesebulebebSi Tanamdebobis pirTa daniSvnis, gadayvanis da daTxovnis ufleba ekuTvnis afxazeTis saxalxo sabWos da komisariats. zogad saxelmwifo mosamsaxureni afxazeTSi iniSnebian SeZlebisdagvarad adgilobriv mkvidrTagan.

10. saqarTvelos sakanonmdeblo organoSi arCevnebisaTvis afxazeTi Seadgens calke saarCveno olqs. igi am organoSi warmodgenil unda iqnes proporcionalurad, respublikis saerTo saarCevno metris mixedviT.

11. afxazeTis saxalxo sabWos wevrni, misi aRmasrulebeli xelisuflebis warmomadgenelni, agreTve avtonomiuri afxazeTis dawesebulebaTa mosamsaxureni fics an aRqmas sdeben saqarTvelos respublikis konstituciis erTgulebisaTvis.

12. afxazeTis saxalxo sabWos deputatTa raodenoba gansazRvrulia 30 kaciT.

13. afxazeTis saxalxo sabWo TviTon sazRvravs Tavis prezidiumis Semadgenlobas da Tavis muSaobaSi xelmZRvanelobs mis mier Sedgenili reglamentiT.

14. afxazeTis saxalxo sabWo ixilavs Tavis wevrTa arCevnebis kanonierebas da amtkicebs saarCevno warmoebas.

15. saxalxo sabWos wevri pasuxisgebaSi ar miecema im azrisa da SexedulebisaTvis, romelsac gamosTqvams Tavis movaleobis asrulebis dros. saxalxo sabWos wevris pirovneba xelSeuxebelia. igi ar SeiZleba Sepyrobil an sasamarTloSi micemul iqnes, vidre saxalxo sabWos wevrad iTvleba, Tu TviT saxalxo sabWom neba ar darTo. gamonaklisia iseTi SemTxveva, roca danaSaulis Cadenaze miaswreben.

16. saxalxo sabWos wevrs eZleva gasamjelo, gansazRvruli saxalxo sabWos dadgenilebiT.

17. saxalxo sabWos mowvevis da daTxovis sakiTxs, misi sesiebis vadas, agreTve debulebas aRmasrulebeli organos Sesaxeb sazRvravs da amuSavebs TviT saxalxo sabWo.

18. saxalxo sabWos wevrs ar SeuZlia miiRos raime Tanamdeboba aRmasrulebeli organodan.

19. saxalxo sabWos sxdomebi sajaroa. magram saxalxo sabWos SeuZlia zogierTi kiTxvebisaTvis farulad gamoacxados sxdoma.

20. adgilobrivi sakanonmdeblo iniciativa ekuvnis amomrCevels, saxalxo sabWos da komisariats. iniciativis aRZvris wesebs gansazRvravs saxalxo sabWo.

21. avtonomiuri afxazeTis aRmasrulebeli organo aris afxazeTis komisariati, romlis wevrebs irCevs saxalxo sabWo.

22. komisariatis wevrebi saxalxo sabWos angariSs aZleven Tavis moqmedebisaTvis da pasuxs ageben mis winaSe.

23. saxalxo sabWos mier miRebul kanonebs aqveynebs saqarTvelos respublikis senati.

24. biujetis Sesavsebad afxazeTis avtonomiur mmarTvelobas eZleva afxazeTis teritoriaze akrefili zogad saxelmwifoebriv gadasaxadTa gansazRvruli nawili. mas eZleva agreTve nawili afxazeTis teritoriaze respublikis mier gacemul saxelmwifo koncesiebis Semosavlisa.

25. afxazeTis avtonomiuri debulebis sazogado Tu nawilobrivi gadasinjvis iniciativis ufleba ekuTvnis rogorc saqarTvelos parlaments, ise afxazeTis saxalxo sabWos. TviT debulebis gadasinjvis da misi damtkicebis uflebas ki axorcielebs saqarTvelos parlamenti kanoniT gansazRvruli wesisamebr.

(1920 wlis 31 dekemberi)

(Tamaz nadareiSvili, daviT Citaia, paata daviTaia, separatizmis problema saqarTveloSi, (istoria da Tanamedroveoba), wigni I. Tb. 2003, gv. 224-227; saqarTvelos centraluri saxelmwifo saistorio arqivi, f. 1833, aRw. 1, saq. 863, furc. 93-95; iqve, saq. 827, furc. 1-3)