saqarTvelos parlamentis dadgenileba afxazeTis avtonomiur respublikaSi aparteiduli
da rasistuli sakanonmdeblo praqtikis Sesaxeb
afxazi
separatistebi, maTTan aliansSi myofi gareSe reaqciuli Zalebi
da daqiravebulebi, romlebic afxazeTis regionSi ZaladobiT daeuflnen
suverenuli saqarTvelos teritorias, civilizebuli msoflios
Tvalwin agrZeleben TanamedroveobisaTvis uprecedento eTnikur
wmendas, mSvidobiani qarTveli mosaxleobis Jletas. grZeldeba asiaTasobiT
adamianis ltolvilebad da xiznebad gadaqcevis procesi, xorcieldeba
genocidis srulmasStabiani politika.
xelyofilia
saerTaSoriso samarTlis principebi, saqarTvelos kanonmdebloba,
adamianis uflebaTa sayovelTaod aRiarebuli elementaruli normebi.
aRniSnuli
tragikuli Sedegebi mniSvnelovnad ganapiroba afxazeTis assr
umaRlesi sabWos politikam sakanonmdeblo saqmianobis xaziT. xelisuflebis
es organo, romelic mowodebuli iyo Tanabrad daecva avtonomiuri
respublikaSi mcxovrebi yvela eris interesebi, faqtobrivad afxazuri
faSizmis iuridiul instrumentad, aparteidis, rasizmisa da genocidis
politikur berketad gadaiqca.
am
umZimes movlenebs samarTlebrivi biZgi misca afxazeTis assr 1991
wlis 9 ivlisis kanonma “afxazeTis assr umaRlesi sabWos deputatTa
arCevnebis Sesaxeb~ (1991 wlis 27 agvistos cvlilebebiT).
aRniSnuli
kanoni afxazi erovnebis warmomadgenlebs, romlebic avtonomiuri
respublikis mosaxleobis mxolod 18 procents Seadgenen, sxva erebTan
SedarebiT saparlamento umravlesobis garantias aZlevda _ 28 adgils,
mkvidr qarTvelebs _ mosaxleobis 47,6 procents _ 26 adgils, xolo danarCen
erovnul umciresobas _ 11 adgils.
saarCevno
kanonis miTiTebuli norma aSkarad ewinaaRmdegeba “adamianis uflebaTa
sayovelTao deklaraciis~ (1948 w.) me-2, me-7 da 21-e muxlebis, “samoqalaqo
da politikuri uflebebis Sesaxeb~ saerTaSoriso paqtis (1966 w.)
me-2, 25-e da 26-e muxlebis da sxva saerTaSoriso samarTlebrivi dokumentebiT
gaTvaliswinebul moTxovnebs, romlebic gansazRvraven kanonis winaSe
yvela adamianis Tanasworobas, uflebaTa da TavisuflebaTa Tanabarflobas,
sayovelTao da Tanaswori saarCevno uflebis safuZvelze arCevnebSi
da saxelmwifos marTvaSi adamianis monawileobis SesaZleblobas
misi erovnuli kuTvnilebis da sxva niSnebis miuxedavad.
erovnuli
niSnis mixedviT adamianis politikur uflebaTa SezRudvis dawesebam
uprecedento diskriminaciul mdgomareobaSi Caayena afxazeTSi
mcxovrebi mkvidri qarTveli mosaxleoba, romelic mosaxleobis TiTqmis
naxevars Seadgens, agreTve rusebi, somxebi, berZnebi da sxva erovnuli
umciresobani da rasobrivi diskriminaciis forma miiRo.
“rasobrivi
diskriminaciis yvela formis likvidaciis Sesaxeb~ 1966 wlis 7 martis
saerTaSoriso konvenciis pirveli muxli “rasobriv diskriminaciad~
miiCnevs nebismier gansxvavebas, gamonakliss, SezRudvas an upiratesobas
rasis, kanis feris, warmoSobis, erovnuli an eTnikuri niSnis mixedviT,
romelTa mizania politikuri, ekonomikuri, socialuri, kulturuli
an sazogadoebrivi cxovrebis sxva nebismier sferoSi Tanasworobis
safuZvelze adamianis ZiriTadi uflebebisa da Tavisuflebebis
aRiarebis, gamoyenebisa da ganxorcielebis gauqmeba an Selaxva.
ufro
meti, antiqarTuli, antisaxelmwifoebrivi politikis gatareba
miznobrivad ganxorcielda TviT afxazeTis konstituciis uxeSi darRvevis
gziTac. konstituciiT afxazeTis samarTlebrivi statusis sakiTxebze
kanonebisa da sxva aqtebis miReba avtonomiuri respublikis konstituciaSi
cvlilebebTan dakavSirebul sakiTxebze, referendumis Catarebis
da umaRlesi Tanamdebobis pirebis, agreTve Sesabamisi organoebis
arCevis Tu daniSvnis Sesaxeb gadawyvetilebebis miReba unda ganxorcielebuliyo
afxazeTis assr umaRlesi sabWos deputatTa xmebis saerTo raodenobis
ori mesamediT.
miuxedavad
amisa, afxazeTis assr xelmZRvanelobam afxazeTis saxelmwifo suverenitetis
Sesaxeb ukanonod gamocxadebuli deklaraciis moSveliebiT Tanmimdevrulad
daiwyo sakanonmdeblo da organizaciuli RonisZiebebis gatareba,
romelTa saboloo mizani iyo saqarTvelos teritoriuli mTlianobis
darRveva da afxazeTis saqarTvelos Semadgenlobidan gasvla.
separatistulma
politikam da antikonstituciurma moqmedebam qarTveli deputatebi,
aseve erovnul umciresobaTa deputatebis nawili aiZula daetovebinaT
parlamenti. amis Sedegad avtonomiuri respublikis xelisuflebis
umaRlesi organo _ umaRlesi sabWo da misi prezidiumi monoeTnikur
formirebebad gadaiqcnen.
prezidiumi,
romlis wevrTa umravlesobas Seadgendnen afxazebi, avtonomiuri
respublikis konstituciis 103-e muxlis darRveviT axorcielebda
faqtobriv sakanonmdeblo saqmianobas, ris uflebac mas ar hqonda.
magaliTad,
prezidiumis dadgenilebiT 1991/92 wlebSi miiRes normatiuli aqtebi,
romliTac saqarTvelos respublikis mTeli rigi kanonebi afxazeTis
teritoriaze gamocxadebul iqna iuridiuli Zalis armqoned. aseTive
antikonstituciuri wesiT Seiqmna afxazeTis e.w. sabaJo samsaxuri,
prokuratura da Sinagan saqmeTa saministro ki afxazeTis iurisdiqcias
daeqvemdebara. prezidiumma Tavis xelSi aiRo sakadro sakiTxebis
gadawyvetac, SemoiRes afxazeTis teritoriaze moqalaqeTa Caweris
droebiTi akrZalvis normebi, ufro metic, dawesda sabaJo sazRvari
da ganisazRvra samsaxurebriv saqmeebze afxazeTis respublikidan
sazRvargareT moqalaqeTa gasvlis
wesi. konfliqtis gaCaRebaSi denTis roli Seasrula prezidiumisa
da piradad misi Tavmjdomaris uSualo daqvemdebarebaSi ukanono
SeiaraRebuli nawilebis Seqmnam.
moaxdines
ra xelisuflebis uzurpacia, SovinizmiT ganmsWvalulma afxazma kanonmdeblebma
1992 wlis 24 ivliss miiRes gadawyvetileba, romlis Tanaxmad wydeboda
afxazeTis assr 1978 wlis konstituciis moqmedeba da aRadgines 1925
wlis afxazeTis sabWoTa socialisturi respublikis konstitucia maSin,
rodesac 1925 wels araviTari amgvari sakanonmdeblo aqti ar miRebula.
im dros arsebobda mxolod aseTi dokumentis proeqti. ugulebelyves
elementaruli konstituciuri principi, romlis Sesabamisad amgvari
gadawyvetilebis miRebas deputatTa xmebis ori mesamedi sWirdeboda.
saqarTvelos
saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoebi, erTiani sakanonmdeblo
uzrunvelyofis organizebis mizniT, Sesabamisad auqmebdnen, aCerebdnen
an iuridiuli Zalis armqoned acxadebdnen amgvar antihumanur,
antidemokratiul aqtebs, romelTa mizani iyo aparteidis oficialuri
dakanoneba, afxazTa batonoba respublikaSi mcxovreb sxva erebze.
faqtobrivad
afxaz politikur liderTa amgvari sakanonmdeblo saqmianobiT Cadenilia
danaSauli mSvidobisa da kacobriobis winaaRmdeg aparteidis saxiT,
rac ganixileba rasizmis ukidures formad da 1974 wlis Sesabamisi
konvenciis me-2 muxlis Tanaxmad niSnavs iseT politikas da praqtikas,
maT Soris sakanonmdeblo xasiaTis zomebs, romelTa mizania erTi romelime
jgufis adamianTa sxva jgufze batonobis damyareba da SenarCuneba.
afxazeTis
assr umaRlesi sabWos politikosTa eqstremistuli dajgufebis ukanono,
antikonstituciuri moqmedeba, maT Soris TviT afxazeTis konstituciis
xelyofa, adamianis sayovelTaod aRiarebul uflebaTa uxeSi darRveva,
planetis masStabiT uprecedento rasobrivi diskriminacia da aparteidis
politika ar SeiZleba darCes mwvave reagirebisa da samarTlebrivi
Sefasebis gareSe rogorc saqarTvelos xelisuflebis, aseve msoflio
Tanamegobrobis mxridan.
saqarTvelos
parlamenti adgens:
1.
saerTaSoriso samarTlis imperatiuli principebisa da “saxelmwifo
xelisuflebis Sesaxeb~ saqarTvelos respublikis kanonis me-6 muxlis
me-4 punqtis, agreTve me-7 muxlis bolo abzacis Sesabamisad gauqmdes
afxazeTis assr 1991 wlis 9 ivlisis kanoni “afxazeTis assr umaRlesi
sabWos deputatTa arCevnebis Sesaxeb~ (1991 wlis 27 agvistos cvlilebebiT).
2. daTxovnil iqnes aRniSnuli kanonis safuZvelze arCeuli afxazeTis assr umaRlesi sabWo.
3.
afxazeTis assr umaRlesi sabWos wevrebs moexsnaT sadeputato imuniteti.
4.
daevalos saqarTvelos respublikis prokuraturas sisxlis samarTlis
pasuxisgebaSi misces afxazeTis assr umaRlesi sabWos is yofili deputatebi,
romlebmac Caidines danaSauli mSvidobisa da kacobriobis winaaRmdeg.
5.
afxazeTis ministrTa sabWos mieniWos droebiT evakuirebuli organos
statusi; Sesabamisi sakanonmdeblo aqtebis miRebisa da afxazeTis
avtonomiur respublikaSi axali arCevnebis Catarebamde man ganaxorcielos
afxazeTis saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organos funqciebi.
6.
iuridiuli Zalis armqonea yvela sakanonmdeblo Tu kanonqvemdebare
aqti, romlebic ewinaaRmdegeba saqarTvelos respublikis kanonmdeblobas
da miRebulia separatistTa dajgufebis kontrols daqvemdebarebuli
an maTTan aliansSi myofi struqturebis mier.
7.
baTilia yvela gadawyvetileba, agreTve samoqalaqo-samarTlebrivi
garigeba, romlebic arRveven moqalaqis, iuridiuli piris, saxelmwifos
sakuTrebis da sargeblobis uflebas afxazeTis teritoriaze.
8.
pirebi, romlebic ukanonod Semovidnen afxazeTis teritoriaze, Caewernen,
daepatronen sacxovrebel farTs, miwis nakveTs, sxva materialur faseulobas,
arian ukanono migrantebi da saqarTvelos moqmedi kanonmdeblobis
Sesabamisad respublikidan nebayoflobiT gausvlelobis SemTxvevaSi
gaZevebuli iqnebian.
9.
ucxoelebi, romlebic saqarTvelos winaaRmdeg monawileoben sabrZolo
moqmedebebSi, rogorc mSvidobisa da adamianis winaaRmdeg mimarTuli
samxedro danaSaulis subieqtebi, pasuxs ageben sisxlis samarTlis
kanonis mTeli simkacriT.
saerTaSoriso
samarTlis Tanaxmad am pirebze ar gavrceldeba xandazmulobisa da
TavSesafris miniWebis ufleba da romel qveyanaSic unda imyofebodnen,
isini gadmoecemian saqarTvelos xelisuflebas dasasjelad.
10.
saqarTvelos parlamenti respublikis teritoriuli mTlianobis da
politikuri suverenitetis darRvevad, qveynis Sinaur saqmeebSi
uxeS Carevad miiCnevs nebismier finansur Tu materialur-teqnikur
daxmarebas afxazi separatistebisaTvis da ar kisrulobs araviTar
pasuxismgeblobas warmoSobil valdebulebebze.
11.
eTxovos gaerTianebuli erebis organizacias afxazeTis regionSi
genocidis masobrivi faqtebis adgilze Seswavlisa da saerTaSoriso
tribunalisaTvis masalebis mosamzadeblad saqarTveloSi moavlinos
warmomadgenlebi.
saqarTvelos
parlamentis spikeris moadgile vaxtang rCeuliSvili.
1994
wlis 10 marti.
(saqarTvelos
parlamentis uwyebebi, 1994, # 16, gv. 24-29)