sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wos  dad­ge­ni­le­ba ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis 1991 wlis 7 ian­v­ris brZa­ne­bu­le­bis Se­sa­xeb

sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­es sab­Wos, ro­me­lic ga­ec­no ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis 1991 wlis 7 ian­v­ris brZa­ne­bu­le­bas, mi­aC­nia:

1. ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis brZa­ne­bu­le­ba, ro­me­lic ar cnobs sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qis ga­uq­me­bis Se­sa­xeb sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis 1990 wlis 11 de­kem­b­ris ka­no­nis iu­ri­di­ul Za­las, an­ti­kon­s­ti­tu­ci­u­ria Sem­deg ga­re­mo­e­ba­Ta ga­mo:

a) sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis ka­no­nis iu­ri­di­u­li Za­lis uar­yo­fa ar Se­uZ­lia ssr kav­Si­ris xe­li­suf­le­bis arc erT or­ga­nos, rad­ga­nac sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­ci­i­sa da ssr kav­­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is Ta­nax­mad sa­qar­T­ve­los res­pub­li­ka su­ve­re­nu­li sa­xel­m­wi­foa da Ta­vi­si saz­R­v­re­bis far­g­leb­Si axor­ci­e­lebs te­ri­to­ri­ul uze­na­e­so­bas (sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­ci­is 70-e mux­li da ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is 78-e mux­li), rom­lis Za­li­Tac res­pub­li­kis ka­no­ne­bi da sa­xel­m­wi­fo xe­li­suf­le­bis sxva aq­te­bi ga­nux­re­lad un­da Se­as­ru­los sa­qar­T­ve­los te­ri­to­ri­a­ze gan­la­ge­bul­ma yve­la sa­xel­m­wi­fo da sa­zo­ga­do­eb­riv­ma or­ga­nom, sa­war­mom, da­we­se­bu­le­bam da or­ga­ni­za­ci­am.

b) sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­ci­i­sa da ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is Ta­nax­mad res­pub­li­kis uze­na­es sab­Wos uf­le­ba aqvs ga­daw­y­vi­tos erov­nul-sa­xel­m­wi­fo mow­yo­bis yve­la sa­ki­T­xi. sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis sa­xel­m­wi­fo xe­li­suf­le­bis umaR­les­ma or­ga­nom isar­geb­la aR­niS­­nu­li uf­le­biT da ga­a­uq­ma Ta­vis dro­ze ara­ka­no­ni­e­rad Seq­m­ni­li sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qi, sa­dac am­Ja­mad eq­s­t­re­mis­te­bi da se­pa­ra­tis­te­bi ewe­vi­an ara mar­to iq mcxov­re­bi mkvid­ri qar­T­ve­li mo­sax­le­o­bis aS­ka­ra dis­k­ri­mi­na­ci­as da Se­viw­ro­e­bas, ara­med cdi­lo­ben sa­qar­T­ve­los mos­w­y­vi­ton es re­gi­o­ni;

ssr kavSiris konstitucia iTvaliswinebs, rom ssr kavSiris uzenaesi sabWo uflebamosilia daamtkicos axal avtonomiur formirebaTa Seqmna (72-e muxlis me-2 punqti), am sakiTxebis ga­da­wyveta ki mokavSire respublikis prerogativaa (saqarTvelos respublikis konstiticiis 72-e muxlis me-3 punqti)

av­to­no­mi­u­ri ol­qis ga­uq­me­bis faq­tis dam­t­ki­ce­bis sa­kiT­xi ar das­mu­la ssr kav­Si­ris sa­xel­­m­wi­fo xe­li­suf­le­bis umaR­le­si or­ga­nos wi­na­Se, vi­na­i­dan am­g­va­ri we­si ar aris gaT­va­lis­wi­ne­­bu­li arc ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­iT da arc sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis kon­s­ti­tu­ci­iT. “ssr kav­Si­ri­sa da fe­de­ra­ci­is su­bi­eq­tebs So­ris uf­le­ba­mo­si­le­ba­Ta ga­mij­v­nis Se­sa­xeb~ 1990 wlis 26 ap­ri­lis ka­no­ni, mTe­li Ta­vi­si an­ti­kon­s­ti­tu­ci­u­ro­bis mi­u­xe­da­vad, ase­ve ar iT­va­lis­wi­nebs av­to­no­mi­u­ri ol­qis ga­uq­me­bis faq­tis da­das­tu­re­bas.

ssr kav­Si­ris uze­na­e­si sab­Wo val­de­bu­lia ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is 87-e mux­li­dan amo­i­Ros de­bu­le­ba sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis Se­mad­gen­lo­ba­Si sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qis yof­nis Se­sa­xeb da amiT ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­cia Se­u­sa­ba­mos iu­ri­di­ul da faq­tob­riv si­nam­­d­vi­les.

2. sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wo ar ak­ni­nebs erov­ne­be­bi­sa da xal­xe­bis TviT­ga­mor­k­ve­vis uf­le­bas sa­xel­m­wi­fo­eb­ri­vi er­Te­u­lis Seq­m­nis CaT­v­liT, amas­Tan da­uS­veb­lad mi­iC­nevs am uf­le­bis gav­r­ce­le­bas sa­qar­T­ve­lo­Si mcxov­reb im erov­nul um­ci­re­so­beb­ze, ro­mel­Tac sa­ku­Ta­ri sa­xel­m­wi­fo­eb­ri­o­ba ga­aC­ni­aT sa­qar­T­ve­los far­g­lebs ga­reT. sa­er­Ta­So­ri­so sa­mar­­Ta­lic ki maT ani­Webs mxo­lod erov­nul-kul­tu­ru­li av­to­no­mi­is uf­le­bas da Ta­nas­wo­ruf­le­bi­a­no­bas cxov­re­bis yve­la sfe­ro­Si (ada­mi­a­nis sa­mo­qa­la­qo da po­li­ti­ku­ri uf­le­be­bis Se­sa­xeb sa­er­Ta­So­ri­so paq­tis 27-e mux­li, ax­la­xan mi­Re­bu­li pa­ri­zis qar­tia axa­li ev­ro­pi­saT­vis da sxva aq­te­bi), rac sa­qar­T­ve­lo­Si yo­vel­T­vis iyo da aris uz­run­vel­yo­fi­li yve­la eris war­mo­mad­­gen­le­bi­saT­vis.

aRsaniSnavia, rom yofili olqis garda, sadac 65 aTasi osi erovnebis moqalaqe cxovrobs, saqarTvelos sxva raionebSi 100 aTasze meti osi erovnebis moqalaqea dasaxlebuli, romlebic yve­la samoqalaqo da ekonomikur-kulturuli uflebiT sargebloben.

3. mi­u­Re­be­lia ssr kav­Si­ris xe­li­suf­le­bis umaR­le­si or­ga­no­e­bi­sa da pi­ra­dad ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis po­zi­cia, vi­na­i­dan yo­fi­li sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qis sa­xal­xo de­pu­­tat­Ta sab­Wos se­pa­ra­tis­tul moq­me­de­ba­Ta mTe­li dro­is gan­mav­lo­ba­Si, ro­de­sac man mi­i­Ro sa­­qar­T­ve­los te­ri­to­ri­u­li da­quc­ma­ce­bi­sa­ken mi­mar­Tu­li aS­ka­ra an­ti­kon­s­ti­tu­ci­u­ri aq­te­bi (1990 wlis 20 seq­tem­ber­sa da 16 oq­tom­bers), sa­kav­Si­ro or­ga­no­eb­ma ara­vi­Ta­ri ofi­ci­a­lu­ri re­a­gi­­re­ba ar mo­ax­di­nes, mxa­ri ar da­u­Wi­res sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­es sab­Wo­sa da mis pre­zi­­di­ums, rom­leb­mac sa­ol­qo sab­Wos moq­me­de­ba­ni ara­kon­s­ti­tu­ci­u­rad ga­mo­ac­xa­des swo­red ssr kav­­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is Za­liT, ra­sac ase xSi­rad iS­ve­li­ebs ssr kav­Si­ris pre­zi­den­ti.

ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­as Tu da­ver­w­mu­ne­biT, kav­Si­ri­sa da, uwi­na­res yov­li­sa, ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis amo­ca­naa uz­run­vel­yos ssr kav­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­iT gan­m­t­ki­ce­bu­li mo­kav­Si­re res­pub­li­kis su­ve­re­ni­te­ti da te­ri­to­ri­u­li mTli­a­no­ba. xe­li­suf­le­bis sa­kav­Si­ro or­ga­no­e­bi faq­tob­ri­vad aqe­zeb­d­nen se­pa­ra­tis­tebs ara­ka­no­ni­e­ri qme­de­bi­saT­vis; 9 de­kem­bers Ca­tar­da ar­Cev­ne­bi ara­ka­no­ni­e­rad Seq­m­nil “res­pub­li­ka­Si~. am Sem­T­x­ve­va­Sic ssr kav­Si­ris pre­zi­den­t­ma, ssr kav­Si­ris uze­na­e­si sab­Wos pre­zi­di­um­ma da TviT uze­na­es­ma sab­Wo­mac du­mi­li am­jo­bi­nes.

ssr kavSiris prezidentma mxolod mas Semdeg moaxdina reagireba, rac saqarTvelos res­pub­likis uzenaesi sabWo iZulebuli gaxda gaeuqmebina samxreT oseTis avtonomiuri olqi, ro­me­lic faqtobrivad gauqmda avtonomiuri olqis saqarTvelosagan damoukidebel respublikad gar­daqmnis Sesaxeb saolqo sabWos gadawyvetilebiT.

sagulisxmoa, rom regionSi sagangebo mdgomareobis SemoReba ganapiroba sakavSiro orga­no­ebis mimnebeblobam, riTac isargebles separatistebma, q. cxinvalSi mokles da daWres sa­qar­Tvelos respublikis samarTaldamcveli organoebis ramdenime warmomadgeneli, mi­u­xe­da­vad imisa, rom iq imyofebodnen ssr kavSiris Sinagan saqmeTa Sinagani jarebi.

eqstremistebma, romlebic grZnoben centris mxardaWeras, wesad gaixades davdasxma sa­qar­­Tvelos respublikis Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenlebze, romelTac ekisrebaT sa­gangebo mdgomareobis pirobebSi sazogadoebrivi wesrigis uzrunvelyofis ZiriTadi amo­ca­na, da mZevlebadac ahyavT isini.

iseTi viTareba Seiqmna, rom saqarTvelos respublikis Sinagan saqmeTa saministros Zalebi mok­lebulni iyvnen SesaZleblobas amoeRoT iaraRi, rimelic didi raodenobiT gaaCniaT aR­vir­axsnil eqstremistebs.

yo­vel­g­var mo­ra­lur da iu­ri­di­ul sa­fuZ­vels aris mok­le­bu­li ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis 1991 wlis 7 ian­v­ris brZa­ne­bu­le­bis moT­xov­na, rom­lis Ta­nax­ma­dac re­gi­o­ni­dan gay­va­nil un­da iq­nes yve­la Se­i­a­ra­Re­bu­li for­mi­re­ba, gar­da ssr kav­Si­ris Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ros Si­na­ga­ni ja­re­bi­sa.

re­gi­on­Si ar aris ara­vi­Ta­ri “Se­i­a­ra­Re­bu­li for­mi­re­ba­ni~, gar­da osi eq­s­t­re­mis­te­bi­sa, rom­­le­bic ssr kav­Si­ris Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ros ja­re­bis mim­ne­beb­lo­bis ga­mo na­di­ro­ben sa­­qar­T­ve­los Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ros war­mo­mad­gen­leb­ze, ris Ta­o­ba­zec brZa­ne­bu­le­ba­Si ra­tom­Rac ara­fe­ria naT­q­va­mi. mi­li­ci­is qve­da­na­yo­fe­bi Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ros or­ga­no­e­bis Se­mad­ge­ne­li na­wi­lia da pro­fi­laq­ti­kur da ope­ra­ti­ul-sa­ga­mo­Zi­e­bo Ro­nis­Zi­e­bebs axor­ci­e­le­ben re­gi­on­Si vi­Ta­re­bis sta­bi­li­za­ci­i­saT­vis.

sa­gan­ge­bo mdgo­ma­re­o­bis uz­run­vel­sa­yo­fad sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ro­sa da sa­xel­m­wi­fo uSiS­ro­e­bis ko­mi­te­tis na­wi­le­bis ga­mo­ye­ne­ba uSu­a­lod aris gaT­va­lis­wi­ne­bu­li ro­gorc sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis, ase­ve ssr kav­Si­ris ka­non­m­deb­lo­biT. es res­pub­­li­kis erT-er­Ti su­ve­re­nu­li uf­le­baa da xe­li­suf­le­bis arc erT sa­kav­Si­ro or­ga­nos, ssr kav­Si­ris pre­zi­den­t­sac ki, ara aqvs uf­le­ba Sez­Ru­dos res­pub­li­kis kom­pe­ten­cia, uz­run­vel­yos Ta­vi­si te­ri­to­ri­is far­g­leb­Si wes­ri­gis dam­ya­re­ba, miT ume­tes, rom sa­gan­ge­bo mdgo­ma­re­o­bis Se­mo­Re­ba mar­T­l­zo­mi­e­rad cnes Se­sa­ba­mis­ma sa­kav­Si­ro or­ga­no­eb­ma.

prezidentis brZanebulebis tragikulma Sedegebma Tavi iCina misi gamoqveynebidan ukve ramdenime saaTis Semdeg. am aqtiT gamxnevebuli adgilobrivi eqstremistebi Tavs daesxnen sa­qar­Tvelos respublikis miliciis muSakebs, aris adamianTa msxverpli.

ni­San­dob­li­via, rom brZa­ne­bu­le­ba, er­Ti mxriv, sa­da­vos xdis sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis ka­­nons da mi­u­Ti­Tebs mTe­li ri­gi Ro­nis­Zi­e­be­bis ga­ta­re­ba­ze, xo­lo me­o­re mxriv, du­mi­liT uv­lis gverds e. w. sam­x­reT ose­Tis sab­Wo­Ta de­mok­ra­ti­u­li res­pub­li­kis struq­tu­re­bis lik­vi­da­ci­­is au­ci­leb­lo­bas.

sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wo ad­gens:

1. da­das­tur­des sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wos 1990 wlis 11 de­kem­bers mi­Re­bu­li “sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qis ga­uq­me­bis Se­sa­xeb~ sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis ka­no­nis iu­ri­di­u­li Za­la.

2. ssr kav­Si­ris sa­xel­m­wi­fo xe­li­suf­le­bis umaR­le­si or­ga­nos wi­na­Se da­is­vas sa­kiT­xi ssr kav­­Si­ris kon­s­ti­tu­ci­is 87-e mux­l­Si Se­sa­ba­mis cvli­le­ba­Ta Se­ta­nis Se­sa­xeb.

3. cno­bad iq­nes mi­Re­bu­li, rom ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis brZa­ne­bu­le­bam ara­ka­no­ni­e­rad aRi­­a­ra yo­fi­li sam­x­reT ose­Tis av­to­no­mi­u­ri ol­qis sa­xal­xo de­pu­tat­Ta sab­Wos mi­er mi­Re­bu­li aq­te­bi e. w. sam­x­reT ose­Tis sab­Wo­Ta de­mok­ra­ti­u­li res­pub­li­kis Seq­m­nis Se­sa­xeb.

4. ara­ka­no­ni­e­rad iq­nes miC­ne­u­li brZa­ne­bu­le­bis moT­xov­na re­gi­o­ni­dan sa­qar­T­ve­los res­pub­­li­kis Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­t­ros mi­li­ci­is qve­da­na­yof­Ta ga­moy­va­nis Se­sa­xeb, vi­na­i­dan isi­ni moq­me­de­ben sa­qar­T­ve­los te­ri­to­ri­a­ze da ica­ven sa­zo­ga­do­eb­riv wes­rigs moq­me­di ka­non­m­deb­lo­­bis Se­sa­ba­mi­sad.

6. miC­ne­ul iq­nes ssr kav­Si­ris pre­zi­den­tis 1991 wlis 7 ian­v­ris brZa­ne­bu­le­ba sa­qar­T­ve­los sa­Si­nao saq­me­eb­Si uxeS Ca­re­vad, mi­si te­ri­to­ri­u­li mTli­a­no­bis xel­yo­fad, res­pub­li­ki­sa da mi­si xal­xis su­ve­re­nul uf­le­ba­Ta ugu­le­bel­yo­fad, rac naT­lad ga­mov­lin­da sa­qar­T­ve­los res­­pub­li­kis ofi­ci­a­lu­ri sa­xel­wo­de­bis da­ma­xin­je­ba­Sic _ brZa­ne­bu­le­ba­Si ga­mo­ye­ne­bu­lia Zve­li da­sa­xe­le­ba _ sa­qar­T­ve­los ssr.

7. xe­li­suf­le­bis uze­na­e­so­bi­sa da te­ri­to­ri­u­li mTli­a­no­bis uxe­Si xel­yo­faa auk­r­Za­lo de­­mok­ra­ti­u­li we­siT ar­Ce­ul xe­li­suf­le­bis uze­na­es or­ga­nos sa­ku­Ta­ri sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­­no­e­bis meS­ve­o­biT akon­t­ro­leb­des qvey­nis te­ri­to­ri­is gar­k­ve­ul na­wils;

im Sem­T­x­ve­va­Si, Tu re­gi­on­Si gan­la­ge­bu­li ssr kav­Si­ris Si­na­ga­ni ja­re­bi Se­ec­de­bi­an Za­lis ga­­mo­ye­ne­biT da­a­to­ve­bi­non sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis sa­mar­Tal­dam­cav or­ga­no­ebs aR­niS­nu­li re­­gi­o­ni, es qme­de­ba Se­fa­se­bu­li iq­ne­ba, ro­gorc cen­t­ris mi­er sa­qar­T­ve­los wi­na­aR­m­deg omis daw­ye­ba.

am aq­ci­is Se­saZ­lo Se­de­ge­bi­saT­vis msof­lio sa­zo­ga­do­eb­ri­o­bis wi­na­Se mTe­li pa­su­xis­m­geb­lo­ba da­e­kis­re­baT sa­kav­Si­ro umaR­les xe­li­suf­le­bas da pi­ra­dad ssr kav­Si­ris pre­zi­dents.

8. es dad­ge­ni­le­ba Za­la­Si Se­dis mi­Re­bis­Ta­na­ve.

sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wos Tav­m­j­do­ma­re z. gam­sa­xur­dia.

1991 wlis 9 ian­va­ri.

(sa­qar­T­ve­los res­pub­li­kis uze­na­e­si sab­Wos uw­ye­be­bi, 1991, # 1, gv. 10-15)