saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWos dadgenileba ssr kavSiris prezidentis 1991 wlis 7 ianvris
brZanebulebis Sesaxeb
saqarTvelos
respublikis uzenaes sabWos, romelic gaecno ssr kavSiris prezidentis
1991 wlis 7 ianvris brZanebulebas, miaCnia:
1.
ssr kavSiris prezidentis brZanebuleba, romelic ar cnobs samxreT
oseTis avtonomiuri olqis gauqmebis Sesaxeb saqarTvelos respublikis
1990 wlis 11 dekembris kanonis iuridiul Zalas, antikonstituciuria
Semdeg garemoebaTa gamo:
a)
saqarTvelos respublikis kanonis iuridiuli Zalis uaryofa ar SeuZlia
ssr kavSiris xelisuflebis arc erT organos, radganac saqarTvelos
respublikis konstituciisa da ssr kavSiris konstituciis Tanaxmad
saqarTvelos respublika suverenuli saxelmwifoa da Tavisi sazRvrebis
farglebSi axorcielebs teritoriul uzenaesobas (saqarTvelos respublikis
konstituciis 70-e muxli da ssr kavSiris konstituciis 78-e muxli),
romlis ZaliTac respublikis kanonebi da saxelmwifo xelisuflebis
sxva aqtebi ganuxrelad unda Seasrulos saqarTvelos teritoriaze
ganlagebulma yvela saxelmwifo da
sazogadoebrivma organom, sawarmom, dawesebulebam da organizaciam.
b)
saqarTvelos respublikis konstituciisa da ssr kavSiris konstituciis
Tanaxmad respublikis uzenaes sabWos ufleba aqvs gadawyvitos erovnul-saxelmwifo
mowyobis yvela sakiTxi. saqarTvelos respublikis saxelmwifo xelisuflebis
umaRlesma organom isargebla aRniSnuli uflebiT da gaauqma Tavis
droze arakanonierad Seqmnili samxreT oseTis avtonomiuri olqi,
sadac amJamad eqstremistebi da separatistebi ewevian ara marto
iq mcxovrebi mkvidri qarTveli mosaxleobis aSkara diskriminacias
da Seviwroebas, aramed cdiloben saqarTvelos moswyviton es regioni;
ssr
kavSiris konstitucia iTvaliswinebs, rom ssr kavSiris uzenaesi sabWo
uflebamosilia daamtkicos axal avtonomiur formirebaTa Seqmna (72-e muxlis me-2
punqti), am sakiTxebis gadawyveta ki
mokavSire respublikis prerogativaa (saqarTvelos respublikis konstiticiis 72-e muxlis
me-3 punqti)
avtonomiuri
olqis gauqmebis faqtis damtkicebis sakiTxi ar dasmula ssr kavSiris
saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organos winaSe, vinaidan amgvari
wesi ar aris gaTvaliswinebuli arc ssr kavSiris konstituciiT da
arc saqarTvelos respublikis konstituciiT. “ssr kavSirisa da federaciis
subieqtebs Soris uflebamosilebaTa gamijvnis Sesaxeb~ 1990 wlis
26 aprilis kanoni, mTeli Tavisi antikonstituciurobis miuxedavad,
aseve ar iTvaliswinebs avtonomiuri olqis gauqmebis faqtis dadasturebas.
ssr
kavSiris uzenaesi sabWo valdebulia ssr kavSiris konstituciis
87-e muxlidan amoiRos debuleba saqarTvelos respublikis SemadgenlobaSi
samxreT oseTis avtonomiuri olqis yofnis Sesaxeb da amiT ssr kavSiris
konstitucia Seusabamos iuridiul da faqtobriv sinamdviles.
2.
saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWo ar akninebs erovnebebisa
da xalxebis TviTgamorkvevis uflebas saxelmwifoebrivi erTeulis
Seqmnis CaTvliT, amasTan dauSveblad miiCnevs am uflebis gavrcelebas
saqarTveloSi mcxovreb im erovnul umciresobebze, romelTac sakuTari
saxelmwifoebrioba gaaCniaT saqarTvelos farglebs gareT. saerTaSoriso
samarTalic ki maT aniWebs mxolod erovnul-kulturuli avtonomiis uflebas
da Tanasworuflebianobas cxovrebis yvela sferoSi (adamianis samoqalaqo
da politikuri uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso paqtis 27-e muxli,
axlaxan miRebuli parizis qartia axali evropisaTvis da sxva aqtebi),
rac saqarTveloSi yovelTvis iyo da aris uzrunvelyofili yvela eris
warmomadgenlebisaTvis.
aRsaniSnavia,
rom yofili olqis garda, sadac 65 aTasi osi erovnebis moqalaqe cxovrobs,
saqarTvelos sxva raionebSi 100 aTasze meti osi erovnebis moqalaqea dasaxlebuli,
romlebic yvela samoqalaqo da ekonomikur-kulturuli uflebiT sargebloben.
3.
miuRebelia ssr kavSiris xelisuflebis umaRlesi organoebisa da
piradad ssr kavSiris prezidentis pozicia, vinaidan yofili samxreT
oseTis avtonomiuri olqis saxalxo deputatTa sabWos separatistul
moqmedebaTa mTeli drois ganmavlobaSi, rodesac man miiRo saqarTvelos
teritoriuli daqucmacebisaken mimarTuli aSkara antikonstituciuri
aqtebi (1990 wlis 20 seqtembersa da 16 oqtombers), sakavSiro organoebma
araviTari oficialuri reagireba ar moaxdines, mxari ar dauWires
saqarTvelos respublikis uzenaes sabWosa da mis prezidiums, romlebmac
saolqo sabWos moqmedebani arakonstituciurad gamoacxades swored
ssr kavSiris konstituciis ZaliT, rasac ase xSirad iSveliebs ssr
kavSiris prezidenti.
ssr
kavSiris konstitucias Tu daverwmunebiT, kavSirisa da, uwinares
yovlisa, ssr kavSiris prezidentis amocanaa uzrunvelyos ssr kavSiris
konstituciiT ganmtkicebuli mokavSire respublikis suvereniteti
da teritoriuli mTlianoba. xelisuflebis sakavSiro organoebi
faqtobrivad aqezebdnen separatistebs arakanonieri qmedebisaTvis;
9 dekembers Catarda arCevnebi arakanonierad Seqmnil “respublikaSi~.
am SemTxvevaSic ssr kavSiris prezidentma, ssr kavSiris uzenaesi
sabWos prezidiumma da TviT uzenaesma sabWomac dumili amjobines.
ssr
kavSiris prezidentma mxolod mas Semdeg moaxdina reagireba, rac saqarTvelos respublikis
uzenaesi sabWo iZulebuli gaxda gaeuqmebina samxreT oseTis avtonomiuri olqi, romelic
faqtobrivad gauqmda avtonomiuri olqis saqarTvelosagan damoukidebel respublikad
gardaqmnis Sesaxeb saolqo sabWos gadawyvetilebiT.
sagulisxmoa,
rom regionSi sagangebo mdgomareobis SemoReba ganapiroba sakavSiro organoebis
mimnebeblobam, riTac isargebles separatistebma, q. cxinvalSi mokles da daWres
saqarTvelos respublikis samarTaldamcveli organoebis ramdenime warmomadgeneli,
miuxedavad imisa, rom iq imyofebodnen ssr kavSiris Sinagan saqmeTa Sinagani
jarebi.
eqstremistebma,
romlebic grZnoben centris mxardaWeras, wesad gaixades davdasxma saqarTvelos
respublikis Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenlebze, romelTac ekisrebaT sagangebo
mdgomareobis pirobebSi sazogadoebrivi wesrigis uzrunvelyofis ZiriTadi amocana,
da mZevlebadac ahyavT isini.
iseTi
viTareba Seiqmna, rom saqarTvelos respublikis Sinagan saqmeTa saministros
Zalebi moklebulni iyvnen SesaZleblobas amoeRoT iaraRi, rimelic didi raodenobiT
gaaCniaT aRviraxsnil eqstremistebs.
yovelgvar
moralur da iuridiul safuZvels aris moklebuli ssr kavSiris prezidentis
1991 wlis 7 ianvris brZanebulebis moTxovna, romlis Tanaxmadac regionidan
gayvanil unda iqnes yvela SeiaraRebuli formireba, garda ssr kavSiris
Sinagan saqmeTa saministros Sinagani jarebisa.
regionSi
ar aris araviTari “SeiaraRebuli formirebani~, garda osi eqstremistebisa,
romlebic ssr kavSiris Sinagan saqmeTa saministros jarebis mimnebeblobis
gamo nadiroben saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenlebze,
ris Taobazec brZanebulebaSi ratomRac araferia naTqvami. miliciis
qvedanayofebi Sinagan saqmeTa saministros organoebis Semadgeneli
nawilia da profilaqtikur da operatiul-sagamoZiebo RonisZiebebs
axorcieleben regionSi viTarebis stabilizaciisaTvis.
sagangebo
mdgomareobis uzrunvelsayofad saqarTvelos respublikis Sinagan
saqmeTa saministrosa da saxelmwifo uSiSroebis komitetis nawilebis
gamoyeneba uSualod aris gaTvaliswinebuli rogorc saqarTvelos
respublikis, aseve ssr kavSiris kanonmdeblobiT. es respublikis
erT-erTi suverenuli uflebaa da xelisuflebis arc erT sakavSiro organos,
ssr kavSiris prezidentsac ki, ara aqvs ufleba SezRudos respublikis
kompetencia, uzrunvelyos Tavisi teritoriis farglebSi wesrigis
damyareba, miT umetes, rom sagangebo mdgomareobis SemoReba marTlzomierad
cnes Sesabamisma sakavSiro organoebma.
prezidentis
brZanebulebis tragikulma Sedegebma Tavi iCina misi gamoqveynebidan ukve
ramdenime saaTis Semdeg. am aqtiT gamxnevebuli adgilobrivi eqstremistebi Tavs
daesxnen saqarTvelos respublikis miliciis muSakebs, aris adamianTa msxverpli.
niSandoblivia,
rom brZanebuleba, erTi mxriv, sadavos xdis saqarTvelos respublikis
kanons da miuTiTebs mTeli rigi RonisZiebebis gatarebaze, xolo
meore mxriv, dumiliT uvlis gverds e. w. samxreT oseTis sabWoTa demokratiuli
respublikis struqturebis likvidaciis aucileblobas.
saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWo adgens:
1. dadasturdes saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWos 1990
wlis 11 dekembers miRebuli “samxreT oseTis avtonomiuri olqis gauqmebis
Sesaxeb~ saqarTvelos respublikis kanonis iuridiuli Zala.
2. ssr kavSiris saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organos winaSe
daisvas sakiTxi ssr kavSiris konstituciis 87-e muxlSi Sesabamis
cvlilebaTa Setanis Sesaxeb.
3. cnobad iqnes miRebuli, rom ssr kavSiris prezidentis brZanebulebam
arakanonierad aRiara yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis
saxalxo deputatTa sabWos mier miRebuli aqtebi e. w. samxreT oseTis
sabWoTa demokratiuli respublikis Seqmnis Sesaxeb.
4. arakanonierad iqnes miCneuli brZanebulebis moTxovna regionidan
saqarTvelos respublikis Sinagan saqmeTa saministros miliciis
qvedanayofTa gamoyvanis Sesaxeb, vinaidan isini moqmedeben saqarTvelos
teritoriaze da icaven sazogadoebriv wesrigs moqmedi kanonmdeblobis
Sesabamisad.
6. miCneul iqnes ssr kavSiris prezidentis 1991 wlis 7 ianvris
brZanebuleba saqarTvelos saSinao saqmeebSi uxeS Carevad, misi
teritoriuli mTlianobis xelyofad, respublikisa da misi xalxis suverenul
uflebaTa ugulebelyofad, rac naTlad gamovlinda saqarTvelos respublikis
oficialuri saxelwodebis damaxinjebaSic _ brZanebulebaSi gamoyenebulia
Zveli dasaxeleba _ saqarTvelos ssr.
7. xelisuflebis uzenaesobisa da teritoriuli mTlianobis uxeSi
xelyofaa aukrZalo demokratiuli wesiT arCeul xelisuflebis uzenaes
organos sakuTari samarTaldamcavi organoebis meSveobiT akontrolebdes
qveynis teritoriis garkveul nawils;
im SemTxvevaSi, Tu regionSi ganlagebuli ssr kavSiris Sinagani
jarebi Seecdebian Zalis gamoyenebiT daatovebinon saqarTvelos
respublikis samarTaldamcav organoebs aRniSnuli regioni, es qmedeba
Sefasebuli iqneba, rogorc centris mier saqarTvelos winaaRmdeg
omis dawyeba.
am aqciis SesaZlo SedegebisaTvis msoflio sazogadoebriobis
winaSe mTeli pasuxismgebloba daekisrebaT sakavSiro umaRles xelisuflebas
da piradad ssr kavSiris prezidents.
8. es dadgenileba ZalaSi Sedis miRebisTanave.
saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWos Tavmjdomare z.
gamsaxurdia.
1991
wlis 9 ianvari.
(saqarTvelos respublikis
uzenaesi sabWos uwyebebi, 1991, # 1, gv. 10-15)