eduard SevardnaZis gancxadeba

praqtikulad daucveli soxumis aTdRiani Sturmi, rasac Tan axlda barbarosuli srolebi da sacxovrebeli kvartlebis dabombva, samoqalaqo mosaxleobis ganadgureba, mkvdari qalaqis dapyrobiT damTavrda, sisxlian sasaklaos gadarCenili mSvidobiani mcxovreblebi _ qarTvelebi iziareben TavianTi Tanamemamuleebis beds, romlebic quCis brZolebiT icaven qalaqs: maT adgilze xvreten, moralisa da saerTaSoriso samarTlis aRiarebuli  normebisaTvis angariSgauwevlad, “gaurkvevel viTarebaSi”, rogorc weren mkvlelTa bandebis sulisCamdgmelebi. sikvdiliT uswordebian tyved ayvanilebs, maT Soris da pirvel rigSi im adamianebs, romlebic gulwrfelad eltvodnen mSvidobas da yvelafers akeTebdnen mis misaRwevad.

soxumis dapyrobis Semdeg rusma, CeCenma, afxazma “boevikebma” daangries gulrifSis raioni, dawves qalaqi oCamCire da axla safrTxe emuqreba afxazeTis yvelaze msxvil qarTul raionTagans erTs_ galis raions da mis asiaTasian mosaxleobas.

eTnikurma wmendam, romelic separatistebma meTodurad warmarTes mdinare fsoudan, axla mTeli afxazeTi moicva. pirvelad sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg eTnikurma umciresobam masobrivi Zaladobisa da teroris meTodiT Tavisi xelisufleba ganamtkica.

misi liderebi garedan Tanamonawileobis gareSe amas ver moaxerxebdnen. afxazuri separatizmi gazarda, gamokveba, waaqeza da gamoagzavna ruseTis imperiam, ruseTis nacional-komunisturma revanSma.

rusul mxares, romelmac ikisra “cecxlis Sewyvetis Sesaxeb” 1993 wlis 27 ivlisis SeTanxmebis dadebisa da misi ganuxreli Sesrulebis garantis misia, “gamoepara” misi CaSlis aqtiuri mzadeba. mTeli qvedanayofebi da aTobiT erTeuli mZime sabrZolo teqnika iyo gadamaluli an datovebuli poziciebze, rom daTqmul momentSi Tavs dastydomodnen soxumsa da dasaxlebul punqtebs oCamCiris raionSi. Riad xdeboda mzadeba amisaTvis, Riad tardeboda daSinebis aqciebi qarTuli mosaxleobisa, romelsac erekebodnen afxazi separatistebis mier kontrolirebadi teritoriidan.

miuxedavad gancxadebebisa, rom sazRvari mdinare fsouze mkacrad kontroldeba, misi gavliT 16 seqtembris Semdeg gudauTaSi ruseTis mxridan daubrkoleblad arwevdnen SeiaraRebuli daqiravebulebiT, teqnikiT, sabrZolo masalebiT datvirTuli satransporto saSualebebi. bomboras aerodromze mZimed datvirTuli TviTmfrinavebi eSveboda. Setevisa da dapyrobis arsenali ganuwyvetliv ivseboda. mZime iaraRidan da “gradis” danadgarebidan qalaqze srola, romlis dros mas yoveldRiurad atydeboda 500-dan 800-mde Wurvi, mowmobda, rom maTi maragi ulevia. dampyroblebi uaxlesi iaraRiT ibrZodnen. sabrZolo moqmedebebis warmoebis xasiaTi ueWvels xdida maTi dagegmvisa da Catarebis profesiul xarisxsa da dones. isini erTiani centridan imarTebodnen.

am samxedro avantiuris sulisCamdgmelebi da organizatorebi fasze ukan ar ixevdnen. fasi _ dangreuli qalaqi, aTasobiT mokluli, daWrili, ugzoukvlod dakarguli. am momentSi zemo svaneTis gzebsa da bilikebze winaparTa miwaze daRupvas gaqceulni, dasavleT saqarTvelosken midis 120 aTasi ltolvili, maT Soris, 58 aTasi bavSvi, 45 aTasi qali, danarCenebi _ moxucebi, invalidebi, daWrilebi. maTi Tanamgzavria SimSili, gayinvis, masobrivi daavadebebis, mkacri zamTrispiris maRalmTianeTSi sikvdilis safrTxe. mravalaTasian qarTvelTa  mSobliuri adgilebidan gamosvlis tanjva gaRrmavdbulia saerToerovnuli tragediis SegnebiT, rac gamowveulia saqarTvelos teritoriis mniSvnelovani nawilis okupaciiT da misi mTlianobisadmi aTasjer gazrdili muqariT. gacemuli da gayidulia xalxi, _ ra SeiZleba iyos amaze ufro saSineli!

yvela gaTvliT, saqarTvelos kidev didxans mouxdeba ixados didmpyrobelobisa da erovnuli Ralatis aukankalebeli xeliT gamowerili angariSebi. magram ar marto saqarTvelo. gudauTis mfarvelTa ormagi standartis politikis Sedegebi uaxloes da uSores perspeqtivaSi gardauvlad aisaxeba mTel postsabWoTa sivrceze, gamoZaxils hpovebs ra danarCen msoflioSi. Cven gafrTxilebT: saqarTvelo mxolod sacdeli poligonia manqanisa, romelic totaluri imperiuli revanSisTvis aris daprogramebuli.

soxumis dacemis Semdeg es yovelive gangeb iCrdileba. arafers amboben tragediis namdvil mizezebsa da damnaSaveebze. msoflio sazogadoebis yuradReba koncentrirebulia dapyrobili raionebis mosaxleobis humanitarul daxmarebaze, mSvidobian moqalaqeTa evakuaciis masStabebze, xomaldebze, romelTac okupirebuli raionebidan gamohyavT ltolvilebi.

Cven uRrmes madlierebas gamovxatavT am daxmarebisaTvis da viTxovT, mravalgzis gaizardos misi masStabebi; imedi gvaqvs, rom Cveni Tanamoqalaqeebis gadarCenis aqtebSi monawileTa ricxvi gaizrdeba sxva qveynebisa da saerTaSoriso organizaciebis xarjze: wiTeli jvris, gaeros ltolvilTa umaRlesi komisariatis sammarTvelos, Tavad gaerTianebuli erebis organizaciisa. Cvenda saubedurod, misi SesaZleblobebi da praqtikuli Zalisxmeva qarTul-afxazuri konfliqtis mosagvareblad, omis ganaxlebis asacileblad, sakmarisi ar aRmoCnda. axla Cven iZulebulni varT, vTxovoT gaeros generalur mdivansa da mis saqveuwyebo institutebs: dagvexmareT imaSi mainc, rom sikvdilisgan, avadmyofobisgan, daRupvisgan vixsnaT aTobiT aTasi Cveni Tanamemamule _ strategiuli interesebis uzrunvelyofis danaSaulebrivi politikis, gareSe Zalis, separatizmis, eTnocidis msxverplni. analogiuri TxovniT mivmarTavT amerikis SeerTebul Statebs, germanias, ingliss, safrangeTs, italias, kanadas, iaponias, dasavleTisa da msoflios sxva qveynebs. saqarTvelos Tavs damtydari ubedurebis masStabebi iseTia, rom aucilebelia saswrafo, SeTanxmebuli saerTaSoriso daxmareba.

imedovnebs ra mowyalebas, TanagrZnobas, gagebas yvelas mxridan, vinc gamoexmaureba Cvens Txovnas, winaswar vuxdiT madlobas am daxmarebisaTvis.

(gazeTi “Свободная Грузия”, 179, 1993 wlis 1 oqtomberi/sakuTari Targmani)