afxazeTis respublikis saxalxo krebis mimarTva ruseTis federaciis prezidents v. v. putins

pativcemulo vladimer vladimeris Zev!

afxazeTis respublikis xalxma da xelmZRvanelobam araerTxel ganacxades TavianTi miswrafebis Sesaxeb damyardes asocirebuli urTierTobebi afxazeTis respublikasa da ruseTis federacias Soris. am iniciativas srulad uWers mxars afxazeTis respublikis saxalxo kreba.

amJamad afxazeTi aris damoukidebeli saxelmwifo ara mxolod de-faqto, aramed de-iure. saxelmwifoebriv-samarTlebrivi urTierTobebis wyveta afxazeTsa da saqarTvelos Soris moxda jer kidev ssrk arsebobis periodSi. z. gamsaxurdias xelisuflebaSi mosvlis Semdeg, 1990 wlis bolos saqarTvelos respublikis uzenaesi sabWos mier gamocxadebuli iqna saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis gardamavali periodi, 1991 wlis 21 Tebervals ki dainiSna referendumi saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis sakiTxze 1918 wlis 26 maisis damoukideblobis aqtis safuZvelze, rac faqtobrivad iyo gadawyvetileba ssrk-dan gasvlis Sesaxeb.

“ssr kavSiridan mokavSire respublikis gasvlasTan dakavSirebul sakiTxTa gadawyvetis wesis Sesaxeb”ssr kavSiris 1990 wlis 3 aprilis kanonis Sesabamisad, mokavSire respublikis ssrk-dan gasvlis SemTxvevaSi, avtonomiur respublikebs hqondaT ufleba damoukideblad gadaewyvitaT sabWoTa kavSirSi yofnis da Tavisi saxelmwifoebriv-samarTlebrivi statusis sakiTxi. amasTan dakavSirebiT, afxazeTma miiRo monawileoba 1991 wlis 17 martis referendumSi da mosaxleobis umravlesobam mxari dauWira ssr kavSiris SenarCunebas. afxazeTis assr-Si Catarebuli referendumis Sedegebi oficialurad daamtkica ssrk referendumis centralurma komisiam. amave dros saqarTvelo oficialurad acxadebda ra Tavis swrafvas damoukidebeli saxelmwifos aSenebis Sesaxeb, am referendumSi ar monawileobda. 1991 wlis 31 marts saqarTvelos teritoriaze Catarda referendumi saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis Sesaxeb, romelSic afxazeTs monawileoba ar miuRia.

am referendumis Sedegebis safuZvelze 1991 wlis 9 aprils saqarTvelos uzenaesma sabWom miiRo saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis aqti, romliTac saqarTvelo 1918-1921 wlebis saqarTvelos dedmokratiuli respublikis samarTalmemkvidred gamocxadda. am momentidan saqarTvelom de-iure Sewyvita arseboba. amrigad, yofili saqarTvelos ssr teritoriaze warmoiSva ori, erTmaneTTan kavSiris armqone saxelmwifo: saqarTvelo, romelic acxadebda Tavisi damoukideblobisa da ssrk-dan gasvlis Sesaxeb da afxazeTi, romelic rCeboda sabWoTa kavSiris subieqtad. Sesabamisad, saqarTvelosa da afxazeTs Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi urTierTobebi, Seqmnili da regulirebuli sabWoTa kanonmdeblobiT, Sewyvetil iqna aseve sabWoTa kanonmdeblobis safuZvelze. amgvarad, sabWoTa kavSiris daSlis momentisaTvis afxazeTi misi subieqti iyo da saqarTvelos teritoriuli mTlianobis aRiarebas yofili saqarTvelos ssr farglebSi samarTlebrivi safuZveli ar aqvs. gaeroSi saqarTvelos miRebis win gaeros generaluri mdivnis saxelze gagzavnil Tavis werilSi afxazeTis umaRlesi sabWos Tavmjdomarem v. arZinbam gaacno mas informacia, rom saqarTvelosa da afxazeTs Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi kavSirebi ar arsebobda da rom yofili saqarTvelos ssr farglebSi saqarTvelos miReba aramarTlzomieri iyo, magram es mimarTva ignorirebul iqna, ramac, arsebiTad, saqarTvelos misca saSualeba wamoewyo SeiaraRebuli agresia afxazeTis winaaRmdeg.

omis damTavrebis Semdeg, ruseTisa da gaeros SuamavlobiT, euTos monawileobiT qarTulma da afxazurma mxareebma xeli moaweres ”gancxadebas qarTvel-afxazTa konfliqtis politikuri mowesrigebis RonisZiebaTa Sesaxeb”, romliTac dafiqsirda saqarTvelosa da afxazeTs Soris saxelmwifoebriv-samarTlebrivi urTierTobebis ararsebobis faqti.

amrigad, afxazeTis respublikas, rogorc damoukidebel saxelmwifos, aqvs ufleba, daamyaros saxelSekrulebo urTierToba sxva saxelmwifosTan.

Cven ruseTi migvaCnia afxazeTis usafrTxoebis, ekonomikuri ayvavebis erTaderT garantad. swored amitom, 2002 wlis 1 marts afxazeTis respublikis prezidentma mimarTa ruseTis federaciis prezidents, agreTve ruseTis federaluri krebis orive palatis xelmZRvanelobas TxovniT, ganexilaT sakiTxi afxazeTis respublikasa da ruseTs Soris asocirebul urTierTobaTa damyarebis Sesaxeb. analogiuri mimarTva federaciis sabWosa da federaluri krebis saxelmwifo dumisadmi afxazeTis respublikis saxalxo krebam miiRo 2003 wlis 18 marts.

ruseTsa da afxazeTis respublikas Soris asocirebul urTierTobaTa damyareba arsebiTad ruseTis mier afxazeTis mfarvelobis samarTlebrivi gaformeba iqneboda.

urTierTobaTa aseTi modeli ar Txoulobs cvlilebebis Setanas arc ruseTis federaciisa da arc afxazeTis konstituciaSi da SeiZleba xelSekrulebas daefuZnos. Cveni SexedulebiT, msgavsi xelSekruleba SeiZleba eyrdnobodes Semdeg parametrebs:

1. afxazeTis respublika axorcielebs sagareo politikas, romelic koordinirebulia ruseTis federaciasTan, da ar ewinaaRmdegeba mis interesebs. urTierTmorigebis mixedviT, ruseTis federacia axorcielebs afxazeTis respublikis warmomadgenlobas da sakonsulo daxmarebas uwevs mis moqalaqeebs. ruseTis federacia exmareba afxazeTis respublikas saerTaSoriso organizaciebSi Sesvlis sakiTxSi;

2. afxazeTis respublika ruseTs aZlevs Tavis teritoriaze samxedro bazebis ganlagebis uflebas. amasTan, afxazeTis respublika kisrulobs valdebulebas, ar dados aranairi samxedro da samxedro-teqnikuri TanamSromlobis SeTanxmeba mesame qveynebTan; Tavis mxriv, ruseTi uzrunvelyofs afxazeTis teritoriis dacvas iseve, rogorc sakuTari teritoriisa;

3. Tavis sagareo sazRvrebs afxazeTis respublika icavs ruseTis federaciasTan erTad;

4. afxazeTis respublika ruseTis federaciasTan savaluto da sabaJo kavSirSi imyofeba;

5. xorcieldeba afxazeTis respublikis samarTlebrivi sistemis sinqronizacia ruseTis federaciis samarTlebriv sistemasTan;

afxazeTis respublikis saxalxo kreba mogmarTavT Tqven, pativcemulo batono prezidento, TxovniT, mxari dauWiroT ruseTis federaciasTan afxazeTis respublikis asocirebuli urTierTobis damyarebis ideas. Cven didad vafasebT Tqens keTilganwyobas Cveni respublikisa da xalxis mimarT.

amasTan dakavSirebiT afxazeTis respublikis saxalxo kreba adasturebs, rom saprezidento arCevnebis Sedegebis miuxedavad, afxazeTi ar Secvlis sagareo politikur kurss; ruseTi iyo da aris Cveni stabilurobisa da uSiSroebis mTavari garanti da strategiuli partniori da Cven am gzidan arasodes gadavuxvevT.

afxazeTis respublikis saxalxo krebis dadgenileba

2004 wlis 16 oqtomberi.

(saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros arqivi)