saqarTvelos winadadebebi
afxazeTis,
saqarTvelo, statusTan dakavSirebiT
(saqarTvelos mTavrobis mier
gavrcelebuli dokumenti gaeros uSiSroebis sabWoSi)
ukve ramdenime welia,
rac saqarTvelos ganuyofeli nawili _ afxazeTis teritoria, sadac ori moZme xalxi,
afxazebi da qarTvelebi, uxsovari droidan cxovrobdnen erTian ojaxad, - aris
konfliqtis zona, romelic emuqreba mSvidobasa da stabilurobas mTeli kavkasiis
regionSi.
agresiulad ganwyobili
separatistebis jgufma ucxo qveynis reaqciuli Zalebis mxardaWeriT moaxerxa
kontrolis daweseba afxazeTis TiTqmis mTel teritoriaze. ganxorcielda regionis
qarTuli mosaxleobis eTnikuri wmenda da genocidi, ris Sedegadac aTasobiT
adamiani daiRupa da 200 000-ze meti usaxlkarod darCa. sxvadasxva erovnebis
daaxloebiT 100 000 mosaxle, romelTa naxevars TviT afxazebi Seadgenen,
eqspatriirebuli iqna. afxazeTis kanonier mcxovrebTa 75 procenti amJamad
gadaadgilebuli piri an ltolvilia.
dRes danaSaulebrivi
reJimi, romelmac ZaliT Secvala am regionis demografia misi sruliad udanaSaulo
mosaxleobis daterorebiT, cdilobs miaRwios Tavisi axali TviTgamocxadebuli
`saxelmwifos~ saerTaSoriso aRiarebas. aseTi aRiareba ar unda iqnes miRebuli.
saqarTvelos mTavroba
kvlav miiswrafvis konfliqtis mSvidobiani mogvarebisaken afxazeTis, rogorc
saqarTvelos nawilis, statusis gansazRvris safuZvelze, gaerTianebuli erebis
organizaciis, evropis usafrTxoebisa da TanamSromlobis organizaciis da
damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis rekomendaciebis Sesabamisad. es xels
Seuwyobda yvela gadaadgilebuli piris dauyovnebliv repatriacias, regionSi
mdgomareobis stabilizacias da afxazeTSi demokratiuli institutebis Seqmnas.
samwuxarod,
separatistebi ganagrZoben yvela winadadebis uaryofas da maTive warmomadgenlebis
mier parafirebuli dokumentebis ignorirebas axdenen, riTac winaswari ganzraxviT
SehyavT molaparakebebi CixSi da amiT aWianureben maT. isini ateroreben
gadaadgilebul pirebs, romlebic sakuTari iniciativiT dabrundnen TavianT
saxlebSi, aseve avrceleben propagandistul gamonagons, TiTqos saqarTvelos surs,
afxazeTi unitaruli saxelmwifos saxiT axal prokrustes sarecelSi Seamwyvdios.
federaciuli
saxelmwifos Seqmnis idea saqarTveloSi sul ufro met mxardaWeras hpovebs. axal
konstituciaSi saxelmwifoebrivi da teritoriuli mowyobis sakiTxebi specialurad
Riad aris datovebuli.
qvemoT Camoyalibebulia saqarTvelos winadadebebi federaciuli
saxelmwifos farglebSi afxazeTis statusTan dakavSirebiT:
1. erTiani
federaciuli saxelmwifo Seiqmneba yofili saqarTvelos sabWoTa socialisturi
respublikis sazRvrebSi, 1991 wlis 21 dekembris mdgomareobiT.
2. afxazeTi, rogorc
federaciis subieqti, ganaxorcielebs farTo diskreciul uflebamosilebebs. mas
eqneba sakuTari konstitucia, himni, droSa, gerbi, eyoleba Tavisi parlamenti,
umaRlesi aRmasrulebeli da sasamarTlo organoebi, agreTve eqneba
saxelmwifoebriobis sxva atributebi, romelTa kompetencia ganisazRvreba
federaluri da afxazeTis konstituciebiT, aseve federalur saxelmwifosa da
afxazeTs Soris kompetenciis gamijvnis Sesaxeb oficialuri SeTanxmebis dadebis
gzebi.
afxazur enas
afxazeTis teritoriaze eqneba saxelmwifo enis statusi qarTulTan erTad.
3. afxazeTis mTavroba
srulad ganaxorcielebs uflebamosilebebs, romlebic Seexeba:
a) misi umaRlesi centraluri da adgilobrivi saxelmwifo
organoebisa da saxelmwifo mmarTvelobis Camoyalibebas;
b) biujetis formirebas;
c) gadasaxadebisa da maTi akrefis saSualebebis
gansazRvras;
d) umaRlesi sasamarTlos da prokuraturis
Camoyalibebas;
e) advokaturasa da notariatTan dakavSirebul
sakiTxebs;
f) kulturasTan, ganaTlebasa da janmrTelobis
dacvasTan dakavSirebul sakiTxebs;
g) vaWrobas;
h) adgilobriv saavtomobilo gzebs da transports;
i) socialuri Semweobis programebs;
j) sports da fizikuri momzadebis programebs;
k) mecnierebas;
l) bunebrivi resursebis gamoyenebas.
4.
federaluri mTavrobis kompetencias ganekuTvneba:
a) sagareo politika da sagareo
ekonomikuri kavSirebi;
b) TavdacviTi politikis SemuSaveba da
ganxorcieleba;
c) SeiaraRebuli Zalebi da uSiSroeba;
d) fuladi sistema;
e) sabaJo samsaxuri;
f) federaluri biujeti;
g) saxelmwifo sazRvrebis statusis gansazRvra da
dacva;
h) energetika, nacionaluri transporti da
kavSirgabmuloba;
i) garemos dacva da stiqiuri ubedurebebis SemTxvevaSi daxmarebis
aRmoCenis operaciebi;
j) adamianis uflebebis, samoqalaqo Tavisuflebebis da erovnul
umciresobaTa uflebebis dacva;
k) sxva sakiTxebi, romlebic mniSvnelovania federaciuli saxelmwifos
arsebobisaTvis _ iseTi, rogoric aris moqalaqeoba/sisxlis da samoqalaqo
samarTlis kanonmdebloba da a. S.
sakiTxebi,
dakavSirebuli erTiani valutis SemoRebasTan, sabanko praqtikasTan, SeiaraRebuli
Zalebis CamoyalibebasTan/sasazRvro da sabaJo samsaxurebis SeqmnasTan,
gadawydeba etapobrivad, molaparakebebis gziT, axlandeli realobis
gaTvaliswinebiT.
5. afxazeTs SeuZlia
dados saerTaSoriso SeTanxmebebi Tavisi kompetenciis farglebSi, Seatyobinos amis
Sesaxeb Sesabamis federalur organoebs. amasTanave, federaluri saxelmwifo
erTiani warmonaqmnis saxiT gamova saerTaSoriso urTierTobebSi da sagareo
politikis ganxorcielebisas, aseve saerTaSoriso organizaciebis wevrobasTan
dakavSirebiT.
6. federaluri
sakanonmdeblo organo imoqmedebs im farglebSi, romlebic SeTanxmebulia orive
mxares Soris da ganmtkicebulia kompetenciis gamijvnis Sesaxeb SeTanxmebiT. misi
gadawyvetilebebi imoqmedebs federaluri saxelmwifos mTel teritoriaze.
federalur
sakanonmdeblo organoSi afxazi warmomadgenlebisaTvis gamoyofili iqneba
SeTanxmebuli raodenobis adgili.
federaluri
sakanonmdeblo organos gadawyvetilebebi, romlebic uSualod Seexeba afxazeTis
interesebs, ZalaSi Seva mxolod federalur parlamentSi afxazeTis warmomadgenelTa
ubralo an kvalificiuri umravlesobis TanxmobiT, imis mixedviT, rogori
umravlesobiT iqna miRebuli gadawyvetileba.
7. kompetenciis gamijvnis Sesaxeb SeTanxmebis
momzadebasTan dakavSirebuli sakiTxebi, aseve federaluri organoebis struqtura da
funqciebi calke molaparakebebis sagani iqneba.
1996 wlis 5 marti.
(www.un.org/Russian. sakuTari Targmani)