mimarTva ruseTis federaciis prezidents d. a. medvedevs, ruseTis federaciis federaluri krebis federaciis sabWos, ruseTis federaciis federaluri krebis saxelmwifo saTaTbiros

Tqveno aRmatebulebav, pativcemulo batono prezidento! pativcemulo batonebo!

mogmarTavT afxazeTis respublikis xelmZRvanelobis, parlamentis, afxazeTis respublikis mTeli mravalerovnuli xalxis saxeliT.

afxazeTis saxelmwifos istoria 12 aswleuls iTvlis. saukuneebis ganmavlobaSi afxazeTis xalxi araerTxel gamxdara samxedro agresiis msxverpli da aRmoCenila iseT mdgomareobaSi, rom SeiZleboda gamqraliyo dedamiwis piridan. miuxedavad rTuli da tragikuli gansacdelisa, is poulobda TavisTavSi Zalas dasacavad, saukuneebSi gamoatara da Semoinaxa Tavisi ena da kultura.

ruseTis imperiis daSlis Semdeg, romelSic afxazeTi avtonomiurad Sedioda, 1918 wels saqarTvelos respublikis jarebma moaxdines qveynis teritoriis okupacia, araerTxel garekes afxazuri parlamenti da ganaxorcieles mSvidobiani mosaxleobis represiebi. magram erovnul-gamaTavisuflebelma brZolam 1921 wels moitana qarTveli okupantebis qveynidan gandevna.

unda aRiniSnos, rom ssrk-s SemadgenlobaSi Sesvlamde daaxloebiT erTi weli (marti 1921 _Tebervali 1922) afxazeTi damoukidebeli sabWoTa respublika iyo da saqarTvelos maSindelma xelisuflebam de-iure cno es faqti. 1922 wlis 30 dekembers afxazeTis ssr suverenuli saxelmwifos uflebiT ssr kavSiris TanadamfuZnebeli gaxda da xeli moawera kavSiris Seqmnis SeTanxmebas; magram 1931 wels, stalinisa da berias gadawyvetilebiT, respublikis statusi daqveiTebul iqna avtonomiuri respublikis doneze da Zaladobrivad, afxazi xalxis nebis sawinaaRmdegod, Seiyvanes saqarTvelos ssr-s SemadgenlobaSi, rasac xalxis masobrivi aRSfoTeba mohyva.

1930-ian _1 950-ian wlebSi qarTuli xelisufleba eweoda politikas, rac SeiZleba dakvalificirdes, rogorc afxazi xalxis genocidi. es gamoixata afxazuri politikuri da inteleqtualuri elitis ganadgurebiT, afxazuri skolebis, gazeTebisa da radios daxurviT, afxazuri toponimikis totaluri damaxinjebiT, istoriis falsifikaciiT, afxazuri damwerlobis qarTul grafikaze gadayvaniT, afxazeTSi aTi aTasobiT qarTvelis gadasaxlebiT, ramac Zirfesvianad Secvala afxazeTis eTnodemografiuli viTareba qarTvelebis sasargeblod.

terorisa da mosaxleobis proporciuli Semadgenlobis xelovnuri Secvlis politika mimdinareobda mTeli periodis manZilze ssr kavSiris daSlamde. afxazi xalxi arasdros Serigebia Tavis Cagrul mdgomareobas da yovelTvis ibrZoda saqarTvelos ssr-s Semadgenlobidan gamosasvlelad.

1991 wels saqarTvelos uzenaesma sabWom miiRo saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenis aqti, romliTac respublika saqarTvelo saqarTvelos demokratiuli respublikis (1918-1921 w.w.) samarTalmemkvidred gamocxadda. am momentidan saqarTvelos ssr-m de-iure Sewyvita arseboba, afxazeTi ki misi samarTlebrivi sivrcis gareT aRmoCnda. saxelmwifoebriv-samarTlebrivi urTierToba afxazeTsa da saqarTvelos Soris, romelic sabWoTa kanonmdeblobis safuZvelze Seiqmna da regulirdeboda, Sewyvetil iqna.

amgvarad, sabWoTa kavSiris daSlis momentisaTvis afxazeTi misi damoukidebeli subieqti iyo, ramdenadac “ssr kavSiridan mokavSire respublikebis gasvlasTan dakavSirebul sakiTxTa gadawyvetis wesis Sesaxeb” 1990 wlis 3 aprilis kanonis Sesabamisad, ssr kavSiridan mokavSire respublikis gasvlis SemTxvevaSi avtonomiuri formirebebi flobdnen uflebas, damoukideblad gadaeWraT ssrk-s SemadgenlobaSi TavianTi yofnis sakiTxi. 1991 wlis 17 martis sruliad sakavSiro referendumis Sedegad afxazeTis mosaxleobis umravlesobam reformirebuli ssrk-is SenarCunebas misca xma. magram 1992 wlis ivlisSi afxazeTis xalxis nebisaTvis angariSgauwevlad, gaerom aRiara saqarTvelo yofili saqarTvelos ssr-s farglebSi da ukve or kviraSi amis Semdeg, 1992 wlis 14 agvistos, afxazeTma saqarTvelos mxridan saomari agresia ganicada.

es iyo omi ara mxolod afxazebis, aramed mTeli araqarTveli mosaxleobis winaaRmdeg, romlis drosac saokupacio jarebma Cveni qveynis mosaxleobis 4%-ze meti gaanadgures. saomari agresiis Sedegad ganadgurda mTeli socialur-ekonomikuri infrastruqtura, gadamwvaria istoriul-kulturuli memkvidreoba, miyenebuli zarali 13 miliard aSS dolaradaa Sefasebuli.

afxazeTis parlamentma saqarTvelos moqmedebebs genocidis aqtis kvalifikacia misca. ruseTis yvela regionidan Camosuli moxaliseebis daxmarebiT afxazeTma samxedro damarcxeba miayena saqarTvelos da 1993 wlis 30 seqtembridan faqtobrivad damoukidebeli saxelmwifo gaxda.

momdevno TxuTmeti wlis manZilze, miuxedavad saqarTvelos mxridan ganuwyveteli provokaciebisa da agreTve politikuri da ekonomikuri zewolisa, afxazeTi Sedga, rogorc saxelmwifo, romelsac SeuZlia Rirseuli partniori da saimedo mezobeli iyos.

1993 wlis 3 oqtombers saerTo-saxalxo referendumze respublikis mcxovreblebma, xalxTa TviTgamorkvevis fuZemdebeli uflebis safuZvelze, xma misces qveynis damoukideblobas. 1999 wlis 12 oqtombers afxazeTma miiRo saxelmwifoebrivi damoukideblobis aqti.

monawilebda ra ruseTis federaciisa da saerTaSoriso organizaciebis SuamavlobiT gamarTul molaparakebebis procesSi, afxazeTi cdilobda, moenaxa saqarTvelosTan urTierTobis problemebis civilizebuli gadawyvetis gzebi da mkacrad asrulebda nakisr saerTaSoriso valdebulebebs, rogorc araerTxel daadastures mowesrigebis procesis monawileebma. amasobaSi saqarTvelom bevrjer daarRvia SeTanxmeba cecxlis Sewyvetis Sesaxeb da omisSemdgom periodSi samjer (1998 wlis maisSi, 2001 wlis oqtomberSi, 2006 wlis ivlisSi) SeiWra afxazeTis sazRvrebSi, warumateblad scada ra aeRo revanSi Tavisi saomari damarcxebisaTvis.

axalma agresiam da genocidma samxreTi oseTis xalxis winaaRmdeg axsna saqarTvelos Seupovari uaris mizezebi SeTanxmebis xelmoweraze saomari moqmedebebis ganuaxleblobis saerTaSoriso garantiebis Sesaxeb da cxadhyo, rom Tbilisi erTgulad misdevs afxazeTisa da samxreTi oseTis xalxebis mizanmimarTuli ganadgurebis politikas. sruliad cxadia, rom molaparakebis procesis farglebSi yvela iniciativam Tavi mTlianad amowurura.

zemoxsenebulis gaTvaliswinebiT da veyrdnobi ra yvela xalxi Tanasworuflebianobis principebsa da xalxis uflebas ganagos Tavisi bedi, evropis uSiSroebisa da TanamSromlobis TaTbiris daskvniT aqtsa (helsinki, 1975) da samoqalaqo da politikuri uflebebis saerTaSoriso paqtis 1-l muxls (gaeros generaluri asambleis 2200 (XXI) rezolucias, 1966 w.), movuwodeb ruseTis federacias suverenul da damoukidebel saxelmwifod aRiaros afxazeTis respublika da vTavazob diplomatiuri urTierTobis damyarebas Cvens qveynebs Soris.

vTavazob agreTve, daidos megobrobis, TanamSromlobisa da urTierTdaxmarebis xelSekruleba Cvens saxelmwifoebs Soris.

viTvaliswineb, rom kvlavindeburad didia qarTuli agresiis safrTxe da ar SeiZleba gamoiricxos saqarTvelos teritoriaze mesame qveynis SeiaraRebuli Zalebis gamoCenis SesaZlebloba, mimaCnia, rom mniSvnelovania am xelSekrulebaSi gaTvaliswinebuli iyos muxli, rom afxazeTis respublikaSi SemdgomSic imyofebodnen ruseTis federaciis SeiaraRebuli Zalebi, romlebic aucilebelia mSvidobis SenarCunebisaTvis.

mogmarTavT agreTve, rom aseTi xelSekrulebis dadebamde ruseTis federaciis SeiaraRebulma Zalebma gaagrZelon im funqciebis ganxorcieleba, rac maT moqmedi saerTaSoriso dokumentebis Sesabamisad ekisrebaT.

ruseTis federaciis gadawyvetileba afxazeTis aRiarebis Sesaxeb iqceva keTilmezobluri urTierTobebis ganviTarebis axal etapad Cvens saxelmwifoebs Soris, romlebic mravalsaukunovani saerTo istoriiT arian dakavSirebulni.

Rrma pativiscemiT,

sergei baRafSi, afxazeTis respublikis prezidenti.

q. soxumi, 2008 wlis 20 agvisto

(gazeTi „Республика Абхазия“, # 94, 2008 wlis 23-24 agvisto)